Een scenario van Isaak Babel deze week op de buis

Oude Plein 4
Deze week heeft VPRO's themakanaal met de bespottelijke naam Holland Doc al tweemaal een documentaire uitgezonden van Rolf Orthel, uit een reeks van vier zulke films, met de overkoepelende titel De onzichtbare film. De serie heeft nooit verfilmde scenario's als thema. Dezer dagen werd en wordt de tweede aflevering uitgezonden; daarin is de Russische schrijver Isaak Babel (1894-1940) de protagonist. Degenen die dinsdag of woensdag deze week niet hebben kunnen kijken, zit het nu mee, want donderdag en vrijdag wordt deze aflevering herhaald.
In 1939, korte tijd voordat hij werd gearesteerd en niet lang daarna door het krankzinnige beestentuig van het stalinistische schrikbewind, werd vermoord — hij overleed op 20 januari 1940 —, schreef Babel Oude Plein 4. Dat was het adres van het Bureau van de Communistische Partij in Odessa, de geboorte- en aanvankelijke woonplaats van Isaak Babel. Dat scenario vormt het uitgangspunt van Rolf Orthels documentaire over het leven van Isaak Babel. In 1954, het jaar na Stalins dood werd Isaak Babel gerehabilteerd, vijftien jaar na het schijnproces en het uitgesproken doodvonnis. Toch heeft zijn weduwe, Antonina Pirosjkova, tot 1988 moeten wachten voordat zij in kennis werd gesteld van het feit dat Babel reeds in 1940 was geëxecuteerd. Daarover heeft ze geschreven in haar Herinneringen aan Babel (vertaald zou dat ongeveer zijn: Ik wens u opgewektheid), verschenen in 1993.
Het bekendste boek dat van Babel in het Nederlands is verschenen, is zonder twijfel Verhalen uit Odessa, waarin hij zich profileert als een verteller van het niveau van Anton Tsjechov (1860-1904).
De film wordt via het opgemelde themakanaal uitgezonden op zowel donderdag 18 september, tussen 17:30 uur en 18:30 uur, alsook op vrijdag 19 september, maar dan van 17:15 uur tot 18:15 uur.
____________
Afbeeldingen
1. Getekend portret van Isaak Babel, met daarboven in Cyrillisch cursief zijn voorletter en gehele familienaam. Afbeelding overgenomen uit het toneelstuk Maria, zoals uitgegeven in de reeks Russian Titles for the Specialist (No. 70), uitgegeven door de Prideaux Press, Letchworth, Herts., England, zonder jaartal.