donderdag 26 februari 2009

Guillaume Apollinaire: 1909

1909

La dame avait une robe
En ottoman violine
Et sa tunique brodée d'or
Était composée de deux panneaux
S'attachent sur l'épaule

Les yeux dansant comme des anges
Elle riait elle riait
Elle avait un visage au couleurs de France
Les yeux bleus les dents blanches et les lèvres très rouges
Elle avait un visage aux couleurs de France

Elle était décolletée en rond
Et coiffée à la Récamier
Avec de beaux bras nus
N'entendrait-t-on jamais sonner minuit

La dame en robe d'ottoman violine
Et en tunique brodée d'or
Décollettée en rond
Promenait ses boucles
Son bandeau d'or
Et trainait des petits souliers à boucles

Elle était si belle
Que tu n'aurais pas osé l'aimer

Jamais les femmes atroces dans les quartiers énormes
Où nassaient chaque jour quelques êtres nouveaux
Le fer était leur sang la flamme ler cerveau

J'aimais j'aimais le peuple habile des machines
Le luxe et la beauté ne sont que son écume
Cette femme était si belle
Qu' elle me faisait peur
__________

Uit: Alcools — Poèmes 1898-1913

Guillaume Apollinaire (1880-1918)
[pseudoniem van Guillelmus Albert Vladmir
Alexandre Apollinaris de Kostrowitzki]
__________
Foto: Guillaume Apollinaire na zijn verwonding in 1916.

zaterdag 21 februari 2009

Wlliams 'Suddenly last summer op radio WDR 3

Verdrongen feiten
In de aflevering van het theaterprogramma Bühne: Radio, die door de Duitse radiozender WDR 3 op 22 februari, 's avonds tussen 20:05 uur en 22:00 uur, wordt uitgezonden, komt zondag de Amerikaanse toneel-, poëzie- en prozaschrijver Tennessee Williams (1911-1983) [1] aan bod met zijn intrigerende drama Suddenly last summer uit 1958, over een vlucht in psychisch afwijkend gedrag ter verdringing van een traumatische situatie, die om meer dan één reden buiten de werkelijkheid zou moeten blijven.
Het stuk behoort tot het voornaamste dat uit Williams' pen is gevloeid, en is meer dan eens verfilmd. Al snel na het toneelsucces — een jaar nadat het stuk voor het eerst was gepresenteerd — werd er een Hollywood-film van gemaakt door Joseph Mankiewicz met Elizabeth Taylor, Kathryn Hepburn en Montgomery Clift. Gore Vidal schreef, samen met Tennessee Williams, het script voor de film.
In 1993 werd het als BBC Play, met onder anderen Maggie Smith en Rob Lowe, Natasha Richardson en Richard E. Grant uitgezonden.
__________
[1] Zijn werkelijke voornamen waren Thomas Lanier, maar hij kreeg van zijn klasgenoten Tennessee als bijnaam vanwege zijn zeer zuidelijke accent.
____________
Afbeeldingen
1. De schrijver Tennessee Williams in 1965.
2. Afbeelding van een scène uit de film uit 1959 voorop de dvd-doos.

woensdag 18 februari 2009

Twee gedichten van William Butler Yeats (1865-1939) — Nobelprijs Literatuur 1923

THE ROSE TREE

'O WORDS are lightly spoken,'
Said Pearse to Conolly,
'Maybe a breath of politic words
Has withered our Rose Tree;
Or maybe but a wind that blows
Across the bitter sea.'

'It needs to be but watered,'
James Conolly replied,
'To make the green come out again
And spread on every side,
And shake the blossom from the bad
To be the garden's pride.'

'But where can we draw water,'
Said Pearse to Conolly,
'When all the wells are parched away?
O plain as plain can be
There's nothing but our own red blood
Can make a right Rose Tree.'

Uit: Michael Robartes and the Dancer (1921)




















THE FOOL BY THE ROADSIDE

WHEN all works that have
From cradle run to grave
From grave to cradle run instead;
When thoughts that a fool
Has wound upon a spool
Are but loose thread, are but loose thread;

When cradle and spool are past
And I mere shade at last
Coagulate of stuff
Transparent like the wind,
I think that I may find
A faithful love, a faithful love.

WILLIAM BUTLER YEATS (1865-1939)
[Nobelprijs Literatuur 1923]
Uit: The Tower (1928)

maandag 2 februari 2009

Drie, onderling verschillende, Nederlandstalige dichters in documentaire filmbeelden

Drie verschillende films
Deze week zal, in het kader van De Week van de Poëzie, het digitale VPRO-televisiekanaal met die onnozele naam — Holland Doc— nog enkele keren de drie verschillende dichtersportretten uitzenden, die de laatste dagen reeds enige malen te zien waren: over Gerrit Kouwenaar, Gerrit Komrij en Jotie T'Hooft. Twee van hen zijn nog in leven, de beide die de voornaam Gerrit dragen en Nederlanders zijn. De Vlaamse Jotie, die de jongste van het stel was — de beide anderen werden in 1923, respectievelijk 1944 geboren — en in de eerste oktoberweek van 1977 als 21-jarige is gestorven als gevolg van een overdosis heroïne. Volgens de gegevens, die de VPRO verstrekt naar aanleiding van de documentaire over deze uitzonderlijke Vlaamse jongen, was het cocaïne. Geen van beide vergiften heeft echter iets heroïsch en leidt zeker niet tot nieuwe, grootse poëzie van degene die aan het lijden ten onder gegaan is.

Gerrit Kouwenaar
Op dinsdag 3 februari en nog drie keer deze week wordt de bijna een uur durende documentaire, Totaal witte kamer, over Gerrit Kouwenaar, uit het jaar 2004, herhaald: een prachtig, intiem portret van de dichter intal van situaties: als weduwnaar, kort nadat zijn tachtigste jaar was voltooid. Beelden van het drukke verkeer in Amsterdam, van een stille werkkamer, afgewisseld met stemmen van enkele anderen, die Kouwenaar goed kennen — Anna Enquist bijvoorbeelden Kees Fens, die een terechte lofzang op de treffende beknoptheid van deze poëet houdt — en van een optreden bij boekhandel Ko van Leest, waar de dichter uit zijn nieuwe bundel voordraagt. De regisseur heeft Kouwenaar begeleid naar zijn huis in Frankrijk waar hij enige maanden per jaar met zijn echtgenote heeft doorgebracht en waar hij nu in een karig ingericht onderkomen zijn denk- en dichtwerk kan verrichten met in het boekenrek een exemplaar van Het Juiste Woord dat Kouwenaar prees — al zou hij velen een tegengestelde menig kunnen horen verkondigen. "Van Dale is te groot." Tja, je kunt niet alles steeds op en neer van en naar Nederland weer meenemen. De beelden die in Frankrijk worden geschoten, dragen in een totaal andere omgeving toch hetzelfde uit als die van en in de grote stad: inspirerende 'plaatjes' met steeds een geheel eigen poëtisch karakter, al is de hunkering die zij oproepen naar meer van die beelden en zo mogelijk bijpassende woorden die tezamen nieuwe poëzie vormen — dus in die context het liefst van de inmiddels bejaarde dichter zelf — wel groter en ingrijpender dan door de weergave van een volle boekwinkel en/of het drukke verkeer op straat, al hebben al die situaties hun eigen poëtische karakter voor al diegenen die het willen en — veelal daardoor — ook kunnen zien.
Dinsdag 3 februari 21:55 uur op de zender Holland Doc
Woensdag 4 februari, 18:35 uur

Donderdag 5 februari, 13:25 uur
Vrijdag 6 februari 21:50 uur

Gerrit Komrij
Hoewel Gerrit Komrij vier jaar — 2000-2004 — de functie van Dichter des Vaderlands heeft vervuld en dat niet ten onrechte, is hij — geheel in tegenstelling tot Kouwenaar, zijn voornaamgenoot — op tal van andere fronten als auteur actief: columnist, criticus, essayïst, romancier en tonelist. Omstreden was hij dikwijls door wat hij woensdags op de Achterpagina van NRC/Handelsblad ten beste gaf over roddelbladen, scientology, domme gansjes en stupide paapse rituelen. Het heeft hem niet zelden persoonlijke bedreigingen en eventueel hangende processen opgeleverd, maar dat heeft Komrij er niet van weerhouden flink te keer te blijven gaan tegen wat hij als misstanden beschouwde. Dat in die soms verkapte, dan weer onverholen scheldkritieken toch altijd plaats was en bleef voor een gulle lach dan wel een meesmuilen of een spontane uithaal van verrassing, is al geruime tijd een grote verdienste en geeft de man op zich al een terechte aanspraak op de betiteling poëet, hoe prozaïsch de tekst in kwestie op zich ook mocht wezen.
De maker van de documentaire die deze week tot en met vrijdag nog drie keer wordt uitgezonden, draagt de titel De gelukkige schizo, duurt ongeveer een uur, en zet Komrij neer als de eeuwige Buitenstaander. Hoewel hij zich midden in het bruisende leven kan bevinden, is hij in alle omstandigheden een buitenstaander geweest en gebleven. Dat werd vanzelfsprekend versterkt toen hij, nu alweer een kwart eeuw geleden, zich in Portugal heeft gevestigd en vrij snel daarna via een column liet weten dat hij kon leven voor de helft, of nog minder, van het bedrag dat hij daarvoor in Nederland nodig had, en voorts besefte hij dat de mensen aldaar minder gejaagd waren en mede daardoor gelukkiger, ondanks het feit dat er ook aan hun bestaan diverse bezwaren kleefden, zoals armoede, die overigens van een relatieve omvang was, aangezien er rijkdom in een andere vorm tegenover stond.
In de nacht van dinsdag 3 op woensdag 4 februari vanaf 00:45 uur op Holland Doc
Woensdag 4 februari vanaf 21:20 uur
Donderdag 5 februari vanaf 16:10 uur

Jotie T'Hooft
Bijna niemand, die er niet specifiek naar heeft gezocht, zal weten dat deze jong gestorven dichter — op wiens graf ook alleen maar Jotie staat — in werkelijkheid Johan Geeraard Adriaan als voornamen droeg. De documentaire, die in het kader van de poëzieweek op dat digitale kanaal, over deze zo intens droevig geëindigde Vlaamse poëet nog drie keer wordt uitgezonden, draagt de titel Junkieverdriet, naar de gelijknamige, tweede bundel gedichten uit 1976. In zijn korte bestaan heeft hij binnen vier jaar toch vijf boeken met poëzie geproduceerd, die na zijn overlijden ook nog als verzamelbundels zijn uitgegeven: de poëzie in 1981, het proza in 1982.
De documentaire met de duur van onegveer zvijfenvijftig minuten, en die de komende dagen nog twee keer zal worden uitgezonden op datzelfde digitale Nederlandse kanaal, stamt uit 1980.
In de nacht van dinsdag 3 op woensdag 4 februari, vanaf 00:45 uur op Holland Doc
Woensdag 4 februari vanaf 22:20 uur

Donderdag 5 februari vanaf 17:10 uur

___________
Afbeeldingen
1. De Nederlandse dichter Gerrit Kouwenaar.
2. De Nederlandse dichter, essayïst, criticus, dramaturg Gerrit Komrij.
3. Voorzijde van het boekje Levensbeschrijving over de Vlaamse dichter Jotie T'Hooft.