NDR ─ Kulturforum: Ingolstadt liegt in Amerika

Marieluise Fleißer
De regionale Duitse radiozender NDR Kultur presenteert op dinsdag 22 november, in de nieuwste aflevering van het programma Kulturforum ─ die zal worden uitgezonden tussen 20:05 uur en 21:00 uur onder de titel Ingolstadt liegt in Amerika.
Daarin wordt een portret geschetst vand e Duitse schrijfster Marieluise Fleißer (1901-1974), die haar grootste bekendheid te danken heeft aan haar Dramen, en vooral twee toneelstukken, te weten Fegefeuer in Ingolstadt (uit 1926) en Pioniere in Ingolstadt waarvan de eerste versie stamt uit 1928.

Hulp van Brecht
Boze tongen ─ onder dewelke zich die van de Duitse literatuurpaus in ruste, Marcel Reich-Ranicki (*1920) bevindt ─ beweren dat Marieluise Fleißer die stukken alleen maar zo adequaat heeft kunnen produceren doordat ze in die jaren als geliefde van één der grootste dramaturgen (uit de eerste helft) van de twintigste eeuw, Bertolt Brecht (1898-1956) fungeerde en van hem de juiste tips heeft gekregen.

Driedelige editie
In 1972 is er een driedelige editie met Gesammelte Werke ─ samen zo'n 1.150 pagina's ─ bij Suhrkamp in Franlfurt am Main verschenen. Het eerste deel bevat de Dramen; in het tweede deel zijn een roman, verhalend proza en essays opgenomen; het derde deel biedt de Gesammelte Erzählungen.

De Vragenlijst in het Tagebuch van Max Frisch

In het programma Kulturforum van NDR Kultur, dat hedenavond wordt uitgezonden, komen vragen van en (tegelijkertijd) aan Max Frisch aan de orde. Hoewel ik de inhoud van dit inmiddels zeker twee decennia oude programma niet ken ─ Max Frisch is in april 1991 overleden ─, is het niet onwaarschijnlijk dat het daarbij (onder meer) gaat om de Vragenlijst (Fragebogen) uit 1966, waarmee deze Zwitserse auteur zijn 432 pagina's tellende Tagebuch 1966-1971 opent.
Die lijst bestaat uit vijfentwintig vragen, waarvan enkele, opeenvolgende, onverbrekelijk bij elkaar horen. Enige daarvan willen we eveneens voorleggen, eventueel om voor en aan uzelf te stellen en te beantwoorden. In ieder geval om kennis te nemen van de dringendheid van vragen die een intellectueel aan zichzelf stelde, nu vierenhalf decennia geleden.

6: Möchten Sie das absolute Gedächtnis?

8: Wen, der tot ist, möchten Sie wiedersehen?
9: Wen hingegen nicht?

11. Wie alt möchten Sie werden?
Op deze vraag wil ik, hier en nu, in alle openbaarheid, u en alle eventueel verzamelde uwen, ten dele antwoorden, respectievelijk reageren: Ik word 218 jaar oud, en dat lijkt me ook wel voldoende.

De laatste van de vijfentwintig vragen, is, ook als uitsmijter, interessant: Möchten Sie lieber gestorben sein oder noch eine Zeit leben als ein gesundes Tier? Und als welches?