Hugo Claus gold als, vooral literaire, alleskunner

Het zal inmiddels wel bijna een halve eeuw geleden zijn dat Neerlands bloedeigen letteren-markies, de heer Gerard (Kornelis van het) Reve tijdens een televisie-interview gevraagd naar een mening met betrekking tot de belletrie van zijn, in het Nederlands publicerende, Belgische collega Hugo Claus (1929-2008). De toen nog niet al te somber kijkende auteur van betondorpsen huize bestempelde deze werken als keukenmeidenromans. In latere jaren wilde iemand tijdens een interview deze goede man opnieuw een dergelijke uitspraak ontlokken, doch gevraagd naar de andere, toen als topauteurs van Neerlands literaire scene geldende pennenlikkers ─ Willem Frederik Hermans (1921-1995), Harry Mulisch (1927-2010), en tussen de velen onzer zuiderburen welke de pen vlijtig hanteerden, opnieuw de heer Claus ─ noemde hij dezen, stuk voor stuk, een begenadigd schrijver.
De tweede, Nederlandstalige Belgische televisiezender Canvas presenteert op zondag 14 augustus, tussen 22:40 uur en 23: 35 uur, een documentaire genaamd De veelvraat Hugo Claus, over de talrijke aspecten van het talent van deze, in eerste instantie schrijver, die meer dan eens op de nominatie stond voor de Nobelprijs Literatuur, zoals dat met onder anderen zijn Nederlandse collega Mulisch het geval is geweest, en voordien met de man die, volgens 's lands toenmalige superpoëet A. Roland Holst (1888-1976) sneller schreef dan God kon lezen: Simon Vestdijk (1898-1971).
Deze Belg gold, niet ten onrechte, als alleskunner: niet alleen schreef hij romans en novellen, drama's en gedichten. Daarnaast trad hij op als regisseur van speelfilms en toneelstukken. Veel minder bekend over deze Hugo Claus is het feit dat hij in de jaren zestig van de vorige eeuw voor de Belgische televisie werkzaam was als modecommentator.
In de documentaire komen tal van andere kunstbeoefenaren, respectievelijk directe collega's van Hugo Claus aan het woord.
__________
Foto: Hugo Claus in 1961, tijdens de première van de speelfilm Het Mes, naar zijn korte verhaalgeregisseerd door Fons Rademakers.

Stanislaw Lem en Solaris in Canvas' Paper trails

Voor de derde achtereenvolgende zondag zendt het tweede Nederlandstalige, Belgische televisienet Canvas op 5 december een aflevering uit van de zesdelige programmareeks Paper trails. Daarin stelt Hendrik Willemyns — van wie wordt gezegd dat hij bekendheid geniet als lid van de band Arsenal — een documentaire voor waarin nader wordt ingegaan op meesterwerken uit de wereldliteratuur. Al dies zes films zijn opgenomen op locaties waar de verhalen zich afspelen, respectievelijk waar de boeken zijn ontstaan.

In de derde bijdrage van deze reeks — die op genoemde dag, via de bovengemelde zender, wordt gepresenteerd tussen 21:00 uur en 21:30 uur — is het boek Solaris uit 1972 van de Poolse auteur Stanislaw Lem (1921-2006) het onderwerp van de aandacht. Het boek werd tweemaal verfilmd, voor het eerst in het jaar van verschijnen van het boek, door Andrej Tarkovski (1932-1986) en in 2002 nogmaals door Steven Soderberg (geboren 1963).

Tom Lanoye: Gewoon verder schrijven

Een klein uur wordt op donderdag 21 oktober uitgetrokken, op het Nederlandstaige tweede Belgische televisienet Canvas, voor de Belgische schrijver, podiumkunstenaar en polemist Tom Lanoye. Weliswaar wordt hij door velen nog steeds beschouwd als een angry young man, maar met zijn 52 jaren raakt het letterlijk jonge er langzamerhand ietwat af.

Deze film is onderdeel van een reeks portretten van topkunstenaars in het land van onze directe zuiderburen.
Tom Lanoye — wiens volledige naam Tom Emiel Gerardine Aloïs Lanoye luidt— is afkomstig uit Sit Niklaas bij Gent. Hij is intussen zover opgeschoten in de vaart der Belgische letteren dat er bijna geen lijst met voorgedragen prijswinnaars voorkomt, waarop zijn naam niet prijkt. Hij wordt dan ook gezien als een literaire divo. [1] De uitzending begint om 22:10 uur en duurt tot 23:05 uur.
__________
[1] Aangezien het hier over mensen gaat die worden geacht te kunnen omgaan met taal, zij er op gewezen dat men nu kennelijk zover is gekomen om vrouwelijke begrippen — in dit geval diva — van een mannelijke tegenhanger te voorzien. Dat is des te opvallender omdat men meer en meer is overgegaan van vrouwelijke woorden — doctoranda, neerlandica, directrice, etcetera — over te gaan naar de mannelijke vorm: doctorandus, neerlandicus, directeur.