Portret van Giuseppe Tomasi di Lampedusa op de Nederlandse digitale zender Cultura

Siciliaans schrijver herdacht
De Nederlandse digitale televisiezender Cultura presenteert dinsdag 20 januari — 's avonds tussen 20:56 uur en 21:42 uur— in de reeks Great Writers een portret van de Italiaanse edelman en schrijver Giuseppe Tomasi di Lampedusa (1896-1957) die bij de meeste lezers, als ze zijn naam al kennen, in het geheugen zal zijn blijven hangen door de roman De Tijgerkat, oorspronkelijk Il Gattopardo, voor het eerst verschenen in 1958.
Het is de geschiedenis van een Italiaanse familie die meer en meer in verval raakt in de jaren 1861-1863, de periode van de opkomst van Giuseppe Garibaldi. Deze roman werd door de Italiaanse uitgever Feltrinelli gepubliceerd in hetzelfde jaar dat hij Doctor Zjivago van Boris Pasternak heeft voorgesteld. Het duurde niet lang of het boek werd als een klassieker van de twintigste eeuw beschouwd. In de Franse krant Réalités stond dat Il Gattopardo de Gone with the Wind van de Garibaldi-strijd was. En zoals dat vaak gaat komt er dan nog weer een andere recensent die nog hoger van de toren blaast. In de New York Herald Tribune stond zelfs dat het lang zou duren voordat er een evenknie van deze roman zou verschijnen.

Verfilming
De Engelse titel, The Leopard, is helaas een vlag die de lading niet dekt: een luipaard is nu eenmaal een heel ander dier dan een ocelot. Vrijwel onmiddellijk daarna zijn er vertalingen verschenen, en in ons land was dat in 1959.
Enkele critici hebben de auteur verweten dat hij in dit boek literaire kwaliteiten heeft gemixt met diverse elementen die tot de sfeer der decadente esthetiek behoren. Die formule zal echter zeker hebben bijgedragen tot een grotere toegankelijkheid en tot de verbeelding hebben gesproken van regisseur Luchino Visconti (1906-1976), die Burt Lancaster, Alain Delon en Claudia Cardinale voor de hoofdrollen heeft weten te interesseren. De film is in 1963 in de bioscopen verschenen.

Ander werk
Zoals dat heel dikwijls gebeurt, is deze auteur bij het grote publiek alleen maar in herinnering gebleven, als ze zijn naam überhaupt nog kunnen reproduceren, vanwege die Tijgerkat. Maar hij heeft ook nog heel aardige korte verhalen geschreven, die pas na zijn overlijden gebundeld zijn uitgekomen als Racconti. Een verzameling van vier verhalen is ook in het Nederlands verschenen, bijdezelfde uitgever als zijn bovengenoemde hoofdwerk, onder de titel De senator en de sirene. Dat is één van de verhalen. Het boek heeft de belangstelling van het wat grotere publiek dan alleen de fijnproevers niet weten te bereiken. Het restant aan plano's is door de grootste boekenramsjzaak van ons land opgekocht en in de toen eigen binderij te Baarn van een lelijk bandje voorzien dat men heeft vervaardigd van een hele reeks restanten aan materialen en vervolgens, voorzien van een ordinaire belettering, voor 95 cent aan de man gebracht; althans dat heeft men geprobeerd.
____________
Afbeeldingen
1. De adellijke, Italiaanse auteur Giuseppe Tomasi di Lampedusa.
2. Voorzijde van de Amerikaanse Signet-editie uit 1961.
3. Duitse filmposter voor de onverkorte uitgave van Der Leopard.
4. Engelse poster voor de film The Leopard.