Op deze dag in 1891 werd Elisabeth Zernike — de drie jaar jongere zuster van de Nederlandse Nobelprijswinnaar Natuurkunde (1953, Rijksuniversiteit Groningen) Frits Zernike (1888-1966) — geboren, die literaire geschiedenis heeft geschreven, alleen al met het feit dat ze de eerste vrouw was, die voor haar werk werd onderscheiden. Dat was in 1921 toen haar de C.W. van der Hoogtprijs werd toegekend voor haar boek Een vrouw als zij dat een jaar tevoren was uitgekomen. Twee jaar daarvoor was haar eerste boek verschenen. Elisabeth Zernike schreef mild proza dat past in de periode die zich 'tussen wal en schip', anders gezegd: tussen impressionisme en expressionisme bevond.
Elisabeth Zernike — die haar geboortedag deelt met literaire grootheden als La Fontaine en Shelley — was eveneens de zuster van Anne (Mankes-)Zernike (1887-1972), die in 1925 een boekje over Rainer Maria Rilke heeft geschreven.
Proza en poëzie
Het scheppend werk van Elisabeth Zernike beperkte zich niet tot proza; vanaf 1951 zijn er enkele bundels met gedichten uitgebracht, zoals Dralend afscheid (1950) dat in het jaar daarop in de derde druk is uitgekomen. Twee jaar daarna is, eveneens bij Querido, de bundel Het uur der stilte verschenen.
Beide titels zijn van toepassing op het leven van Elisabeth (of Elizabeth) Zernike. Met haar ruim negen decennia op deze aarde kan men zeggen dat het afscheid van de wereld dralend geschiedde, en na haar heengaan geldt voor haar Het uur der stilte.
Op latere leeftijd publiceerde ze eveneens korter proza.
De lexicograaf Kornelis ter Laan, die eveneens op 8 juli was geboren, maar dan 20 jaar eerder, vermeldt in zijn Letterkundig Woordenboek voor Noord en Zuid dat Elisabeth Zernike in 1949 de Amsterdamse prijs voor het beste gedicht heeft verwroven: over de dochter van Prins Willem: Maria van Oranje.
De bundel Dralend afscheid heb ik, begin jaren zestig verworven voor 49 cent in het Rotterdamse filiaal van het toen enige grootwinkelbedrijf voor opruimingsboeken; bij dezelfde zaak te Groningen in 1968 lag de blauwe, gebonden Salamander met Bevrijding uit de jeugd (1951) in een resthoeveelheid tussen een paar honderd andere titels voor de prijs van 10 cent (15 voor één gulden), en was daarvoor ook nog voorzien van een afzichtelijk oranje-wit geblokt stofomslag uit de boekbinderij van die boeken-grootmogol te Baarn.
Een lang leven
Elisabeth Zernike is op 12 maart 1982 overleden te Laren; ze is bijgezet in het graf van haar broer Frits, die zestien jaar eerder was heengegaan. Haar naam komt echter niet voor op de steen. In het boek Vrouwenspiegel uit 1936 van Annie Romein-Verschoor komt zij voor, en dat geldt eveneens voor het dertig jaar later uitgekomen boek van C. Rijnsdorp De moderne roman in opsraak.
Zij publiceerde meerdere gedichten met het opschrift Rondeel, en een aantal met de titel In memoriam. — Bij een dichtergraf eindigt met de regels:
Wat verder haar gebeurt is als een openbreken
Dat naar de zachte dalen van het leven leidt.
Maar nooit zal zij er later over kunnen spreken
Hoe in dat uur zijzelf tot dichter is gewijd.
(Uit: Dralend afscheid; als Elizabeth Zernike.)
____________
Afbeeldingen
1. Tekstgedeelte op de voorpagina van de bundel uit 1950.
2. Omkaderd tekstgedeelte op de buitenzijde van de bundel uit 1953.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten