Verhoeven verfilmt De stille kracht van Couperus

Bekendgemaakt in Zomergasten
In de aflevering van 22 augustus van het VPRO- programma Zomergasten 2010 dat op de televisiezender Nederland 2 werd uitgezonden, was de in 1938 te Amsterdam geboren filmregisseur Paul Verhoeven — die de laatste jaren meer in het buitenland werkt dan in Nederland — de gast van Jelle Brandt Corstius. Tijdens de uitzending maakte de regisseur bekend dat hij de roman De stille kracht uit 1900 — nog net op de valreep voordat de negentiende eeuw definitief zou overgaan in de twintigste. van Louis Couperus (1863-1923) in 2011 denkt te zullen verfilmen. Over de invulling van de rollen kon of wilde hij nog geen mededelingen doen.

Hoewel het alweer meer dan veertig jaar geleden is dat Verhoevens televisieserie Floris werd uitgezonden, met een zeer jonge Rutger Hauer in de titelrol, en er voldoende jongere bewoners van ons land zijn, voor wie dat helemaal geen begrip is, zijn er nog altijd ouderen, die niets van hun enthousiasme voor het fenomeen hebben verloren. Ach ja, in die jaren was de kinder-televisiehand — in de letterlijke en in figuurlijke betekenis — snel gevuld.

Verfilmde letteren

Enkele zeer bekende verhalen uit de Nederlandse letteren zijn door Paul Verhoeven verfilmd, zoals in 1973 Turks Fruit uit 1969 van Jan Wolkers (1925-2007).

In 1983 volgde De Vierde Man uit 1981 van Gerard Reve (1923-2006).

Van het minder literaire, maar zeker niet minder gewaardeerde, boek Soldaat van Oranje uit 1971 van Erik Hazelhof-Roelfzema (1917-2007) heeft Paul Verhoeven in 1977 gezorgd dat de omzetting in beelden werd gerealiseerd. In eerstgenoemde en in laatstgenoemde film speelde Rutger Hauer eveneens een hoofdrol.

____________

Afbeeldingen

1. Louis Couperus, standbeeld in de Haagse Surinamestraat. (Foto: P.L van Till.)

2. Regisseur Paul Verhoeven (oktober 2006).

Ontmoeting met Alfred Kossman op Cultura 24

In de serie Literaire ontmoetingen

Het digitale televisiekanaal Cultura 24 [1] biedt op donderdag 19 augustus — 's middags tussen 16:00 uur en 17:00 uur — een herhaling van een aflevering van de reeks letterenprogramma's van de Avro met als serietitel Literaire ontmoetingen, gepresenteerd door Hans Gomperts (1915-1998). In de aflevering in kwestie wordt de veelzijdige letterkundige Alfred Kossmann (1922-1998) voorgesteld. Deze auteur heeft zich geprofileerd als schrijver van verhalend proza, van beschouwende teksten, en als vertaler. In die laatste hoedanigheid heeft hij zich ontfermd over teksten van de negentiende eeuwse auteur Leopold, Ritter von Sacher-Masoch (1836-1895). Naar die man is, vanzelfsprekend op basis van de inhoud van diens literatuur, het begrip (seksueel) masochisme ontstaan uit de pen van de psychiater en seksuoloog Richard von Krafft-Ebing (1840-1902), in diens Psychopathia sexualis uit 1886.

Van Sacher-Masoch vertaalde Alfred Kossmann de 'langere novelle' Venus im Pelz uit 1870, onderdeel van de bundel Das Vermächtnis Kains. [2] Over de auteur van dat verhaal heeft Alfred Kossmann een biografisch essay geschreven fantasierijk getiteld Martelaar voor een dagdroom. [3]

__________

[1] Ongetwijfeld zal Cultura 24 deze 'ontmoeting' nog wel eens in de programmering opnemen.

[2] In 1969 verschenen bij de Arbeiderspers: Grote ABC 141.

[3] Uitgekomen in 1962 bij uitgeverij Ad. Donker te Rotterdam en uitgeverij Ontwikkeling te Antwerpen. De studie over de auteur in kwestie is aangevuld met twee verhalen van Sacher-Masoch: De capitulant en Het volksgericht. De studie is later als paperback, maar dan zonder die beide vertaalde verhalen, bij Querido verschenen (1970).

Een brief van honderdzesenveertig jaar geleden

Bijna anderhalve eeuw geleden
Op 16 augustus 1864 schreef Johannes Kneppelhout (1814-1885) — velen beter bekend onder zijn pseudoniem Klikspaan [1] — vanuit Scheveningen aan de criticus Conrad Busken Huet (1826-1886) [2] te Bloemendaal, een brief.

Hoewel het Nederlands in die heden exact 146 jaar merkbaar — leesbaar — gewijzigd is, zal er in deze context niets voorkomen dat de lezer van begin eenentwintigste eeuw niet zal begrijpen.

Waarde Heer en Vriend,

Als ge wist, hoe ik dagelijks finantieel word aangerand, zoodat mijne correspondentie over het algemeen naar eene schermutseling begint te gelijken, zoudt gij het mij minder kwalijk nemen dan ge misschien nu doen zult, als ik u verklaar dat ik meen mij aan Uw voorslag omtrent de vrouw van Douwes Dekker [3] te moeten onttrekken. Ieder ongelukkige is het ondoenlijk bij te staan; dat zij diep beklag waard is geef ik toe; niet, dat men haar zou dienen te helpen, omdat gehuwd is met iemand die stijl heeft; zij valt dus voor mij in de categorie van die onoverzienbare reeks van ongelukkigen, die iemand spoedig zouden uitgekleed hebben, als men zich niet beperkte tot diegenen waartoe men in eenige betrekking staat hetgeen ik gelukkig tot den man in kwestie niet doe, zelfs in de verte niet.Ik moet voor de eerste maal in zee iets waartegen, hoe dikwijls hij 't vroeger ook gedaan hebbe, de sterkste man altijd een beetje opziet, zoodat ik hier maar afbreek, mij op genade overgevende aan het onaangename gevoel, hetwelk iedere teleurstelling veroorzaakt.

Steeds t.t. [4] J. Kneppelhout

__________

[1] Klikspaan schreef de nog steeds befaamde boek Studentypen (1841), Studenten en hun bijloop (1844) en Studentenleven (1844).

[2] Conrad Busket Huet is nog steeds bekend voor zijn standaardwerk in twee delen over de Nederlandse cultuur: Het land van Rembrandt (1882-1884).

[3] Eduard Douwes Dekker (1820-1887) is vooral bekend onder zijn schuilnaam Multatuli en diens roman Max Havelaar of de Koffij-veilingen der Nederlandse Handel-Maatschappy uit 1860.

[4] t.t. is heden ten dage alleen nog bekend bij degenen die zich intensief met de wat oudere letteren bezighouden. Het staat voor totus tuus oftewel geheel de (jo)uwe.

____________

Afbeeldingen

1. Johannes Kneppelhout.

2. Dominee-dichter Conrad Busket-Huet.

Boris Pasternak in BBC Proms Literary Festival

In het programma BBC Proms Literary Festival van maandag 16 augustus, dat zoals gebruikelijk tussen de onderdelen van het concert in het kader van dat jaarlijkse festival in de Royal Albert Hall te Londen wordt gespeeld, staat de schrijver Boris Pasternak (1890-1960) centraal. De man, die onder moeilijke omstandigheden zijn werk heeft moeten doen, werd in 1958 gehuldigd door de internationale culturele gemeenschap door middel van de toekenning van de Nobelprijs voor literatuur. Hoewel de onderscheiding hem is toegekend voor zij gehele oeuvre, mag men ervan uitgaan dat de roman Doktor Zjivago, die in het daaraan voorafgaande jaar voor het eerst is verschenen in Italië en in tal van landen op onze aardbol groot opzien heeft gebaard [1]. Een verfilming met Omar Sharif (geb. 1932) als de dokter in het epos, werd gerealiseerd in 1965 door Metro-Golwyn-Mayor, met David Lean (1908-1991) met Carlo Ponti (1912-2007) als producent.

In het programma van BBC Radio 3 dat tussen 21:20 uur en 21:40 uur onze tijd te beluisteren valt, worden leven en oeuvre van de Russische auteur aan een nader onderzoek onderworpen.

__________

[1] De roman is in ons land voor het eerst verschenen in 1958, in de vertaling van Nico Scheepmaker.

____________

Afbeeldingen

1. Boris en Aleksander Pasternak (rechts), geschilderd door vader Leonid (1862-1945).

2. Het huis te Peredelkino waar Boris Pasternak op 30 mei 1960 is gestorven.

Moche en Bel ami, beide van Guy de Maupassant; de komende dagen op verschillende radiozenders

BBC Radio 3

In het programma Twenty minutes van BBC Radio 3, dat tussen 21:30 uur en 21:50, in de pauze van het BBC Proms-concert van donderdag 12 augustus zal worden uitgezonden is het thema van de aflevering Moche, dat is tevens de titel van een kort verhaal van de Franse top-auteur uit de tweede helft van de negentiende eeuw: Guy de Maupassant (1850-1893), dat handelt van liefde en vriendschap gedurende een zomer. Het verhaal is voor het eerst verschenen in 1890, opgenomen in de bundel L'inutile beauté, gepubliceerd door de Parijse uitgeverij Victor-Havard.

ARD Radiofestival
In de week van maandag 16 tot en met vrijdag 20 augustus kunt u opnieuw via een luistermedium — in dit geval via (enkele) regionale radiozenders (zoals NDR Kultur en WDR 3) van ARD/Das Erste — kennisnemen van het verhaal Bel ami uit 1885 van bovengenoemde auteur. In het programma Die Lesung dat in deze periode een vast onderdeel vormt van de genoemde zenders wordt het verhaal Bel ami voorgelezen door de toneel-, televisie- en filmacteur Christoph Bantzer (geb. 1936).

Al die vijf avonden wordt de uitzending gerealiseerd via de radiostations in kwestie, tussen 22:30 uur en 23:00 uur.

Een uitgebreid artikel verschijnt dezer dagen op de aan deze site gelieerde Tempel van het fin de siècle. Daarvoor hoeft u alleen maar hier te klikken.

____________

Afbeeldingen

1. Signatuur van de Franse schrijver Guy de Maupassant.

2. De Duitse acteur Christoph Bantzer.

(Foto © Jan Kopp 2001; overgenomen van de website van Christoph Bantzers impresario Agentur Alexander.)

Twee gedichten van Tennyson nader beschouwd

Dinsdagnacht en donderdagnacht

In The essay, een in principe dagelijks programma-onderdeel van BBC Radio 3 dat gewoonlijk 's avonds laat, tussen 00:00 uur en 00:15 uur onze tijd — in (onder meer) Engeland is het dan nog een uur vroeger — is deze week twee keer een tekst van Alfred, Lord Tennyson (1809-1892) het onderwerp van aandacht. Dat begint in de nacht van dinsdag 3 augustus op woensdag 4 augustus als Gwyneth Lewis zich over het gedicht The Kraken. In de nacht van donderdag 5 op vrijdag 6 augustus wordt aandacht besteed aan de liedtekst Tears, idle tears door Kit Wright.De poëzie van Tennyson, die de functie van poet laureate (dichter des vaderlands) heeft bekleed, is in Engeland nog altijd zeer populair. Taalkundige bijzonderheid van zijn werk is dat het, direct na William Shakespeare, het meest wordt geciteerd in the Oxford English Dictionary (OED).

De teksten in kwestie zijn te vinden in een bijdrage van heden op onze zustersite Tempel der Dichtkunst.