De eerste roman in afleveringen startte in 1720

Een zeer veelzijdige staatsburger
Vrijwel niemand  kenners van het fenomeen eventueel daargelaten — zal u stante pede het juiste antwoord kunnen geven op de vraag wie, wanneer, de eerste roman in afleveringen — in Nederland ook bekend als feuilleton [1] — heeft gepubliceerd. 
Toch gaat het daarbij om het tweede deel van een boek waarmee vrijwel iedere lezer — vooral in de westerse wereld — van jongs af aan mee is geconfronteerd.
Zijn familie — afgescheiden Presbyterianen — had hem eigenlijk voor de handel in kousen voorbestemd — een vak dat onze Nederlandse dichter-vorst Joost van den Vondel (1587-1679) eveneens heeft uitgeoefend — maar de Engelsman om wie het hier gaat, koos voor werken als auteur, journalist, politicus en opvallend vernieuwer.

Zijn naam is Daniel Defoe (1660-1731). In 1719 was het eerste deel van de bewuste roman reeds verschenen in boekvorm onder de complete titel The Life and Strange Surprising Adventures of Robinson Crusoe of York, Mariner. Het tweede deel ervan — The Farther Adventures of Robinson Crusoe — verscheen in 1720 als roman in afleveringen in het tijdschrift Heathcote's Intelligence.
Crusoe was zelf reeds in 1704 met een folkloristisch tijdschrift gestart: The Review. Vervolgens stichtte hij volksbanken en spaarbanken en is het aan hem te danken dat er voor het eerst een hagel- en brandverzekering tot stand kwam.
__________
[1] Dat zou in dit geval een juiste benaming zijn geweest, aangezien die afleveringen binnen een bestaand periodiek werd opgenomen. Sommige romans verschenen in losse afleveringen als pamfletje of iets in dier voege.

TV 5 donderdagnacht: La grande librairie

In de nacht van donderdag 23 op vrijdag 24 september zendt TV 5 Monde opnieuw een aflevering uit van het literaire magazine La grande librairie, gepresenteerd door François Busnel.

Hij zorgt sedert 2008 voor de presentatie van dat literarire magazine via de televisiezender France 5; TV 5 Monde neemt dat programma over. Deze presentator is tevens directeur de la rédaction van het boekenmagazine Lire, alsmede chef van de literaire redactie van het weekblad L'Express.
De man biedt eenzame klasse op het punt van het introduceren van zijn gasten en de wijze waarop hij ingaat op de personen en hun boeken, hun leven en de bijzondere omstandigheden waarin ze — hetzij als schrijver, dan wel als privé persoon — terechtgekomen zijn.
De gasten die zich in deze uitzending aan de tand laten voelen zijn
Jean d'Ormesson (geboren 1925), Amélie Nothcomb (geboren 1967), Antonia Kerr en Bernard Quiriny (geboren 1978).
__________
Afbeelding: François Busnel, presentator van het Franse literaire magazine La grande librairie.

Arthur Schopenhauer herdacht in NDR-Hörspiel

Honderdvijftigste sterfdag
Hoewel wij persoonlijk niets positiefs ondergaan met betrekking tot allerlei herdenkingen en feestelijkheden — want ronde getallen fetisjisme spreekt ons nu eenmaal in het geheel niet aan — is het niet zelden de actualiteit die ons 'dwingt' tot het schrijven van een kort stukje om de lezers te attenderen op een manifestatie van enigerlei aard, die een persoonlijkheid of bijzonder gebeurtenis in het middelpunt stelt.
Dat is het geval, tussen 20:00 uur en 21:20 uur, op woensdag 22 september, in een nieuwe aflevering van het programma Hörspiel van de Duitse regionale radiozender NDR Kultur. Daarin wordt stilgestaan bij de persoon Arthur Schopenhauer, filosoof die vooral bekend werd en is gebleven vanwege zijn pessimistische instelling. Deze markante denker werd geboren in 1788 en overleed op 21 september 1860, exact anderhalve eeuw geleden.

Hoofdwerk
Het hoofdwerk dat deze denker heeft verricht, leidde tot diverse publicaties, onder meer het omvangrijke opus dat heden ten dage nog altijd als hoofdwerk geldt: Die Welt als Wille und Vorstellung. Het eerste deel is in 1819 verschenen, het tweede in 1844.
Een minder gecompliceerde uitgave met denkwerk van Arthur Schopenhauer vormen de Aphorismen zur Lebensweisheit, in 1851 voor het eerst uitgekomen in een omvangrijker boek met meer geschriften van deze wijsgeer. Het is inmiddels het meest gelezen werk van Arthur Schopenhauer. Met enige regelmaat kan me het tegenkomen in dozen of kratten met opruimingsboeken op markten en voor de etalage van antiquariaten.
__________
Afbeelding: Arthur Schopenhauer, in 1818 geportretteerd door Ludwig Sigismund Ruhl (1794-1887).

Sonntagsstudio met Günter Grass — via NDR Kultur

In de aflevering van het culturele programma met de titel Sonntagsstudio, dat 's zondags in de avonduren wordt uitgezonden door de Duitse regionale radiozender NDR Kultur, wordt in de nieuwste editie — die van zondag 12 september — aandacht besteed aan het nieuwste boek van de inmiddels bijna 83-jarige Duitse auteur Günter Grass — geboren te Gdansk op 16 oktober 1927, en in 1999 onderscheiden met de Nobelprijs voor Literatuur — dat de titel draagt Grimms Wörter — Eine Liebeserklärung weer een onderdeel vormt van de terugblik van de schrijver op zijn eigen bestaan.
Deze uitzending, die de tijd tussen 20:00 uur tot 22:00 uur in beslag neemt, vormt de opmaat voor in totaal tien uitzendingen van ruim een half uur waarin Günter Grass uit dat boek voorleest. De eerstkomende twee weken zal hij op de avond van alle werkdagen tussen 22:00 uur en 22:35 uur voorlezen in het programma Am Abend vorgelesen. Twee weken achtereen van maandag tot en met vrijdag.

Hommage aan Michaël Zeeman in Felix Meritis

Op zondag 12 september wordt, vanaf 's avonds 20:30 uur in het Amsterdamse centrum Felix Meritis een Hommage aan Michäel Zeeman gepresenteerd, in samenwerking met de Volkskrant, uitgeverij De Bezige Bij en de VPRO.
Zo'n achttien jaar — vanaf 1991 tot aan zijn verscheiden in 2009 — was Michaël Zeeman verbonden aan de Volkskrant, en wel in tal van hoedanigheden: as recensent, interviewer en columnist.

Van zijn hand zijn tevens boeken met oorspronkelijk proza verschenen, zoals de verhalenbundel De Verduistering, bij De Bezige Bij in 1995; bij dezelfde uitgeverij waren reeds twee bundels gedichten van hem uitgekomen. 
Deze hommage wordt gerealiseerd op 12 september, aangezien Michaël Zeeman op die dag in 1958 werd geboren. Gedurende zijn carrière in de letteren was de protagonist van deze avond tevens presentator van onder meer het VPRO-televisieprogramma Zeeman met boeken.
Op de avond in Felix Meritis worden twee nieuwe cultuurproducten aangeboden welke verband houden met Michaël Zeeman een dvd — Zeeman met schrijvers en boeken — met daarop fragmenten uit de door Zeeman gepresenteerde televisieprogramma's, en recensies en essays staan in het dan eveneens officieel te verschijnen boek Aan mijn voormalig vaderland. Drie vooraanstaande figuren uit Zeemans verleden, welke ook verbonden zijn aan twee van de drie organisaties die de avond organiseren, zullen het woord voeren: Piet broertjes ex-hoofdredacteur van de Volkskrant, Arjan Peters, redacteur Letteren van hetzelfde dagblad, en Robbert Ammerlaan, directeur van uitgeverij De bezige Bij.
De avond wordt gepresenteerd door Maarten Asscher.

Duitse versie van Romeo en Julia uit 1949 van Alfred Braun in Große Stimmen — Große Namen

In het programma ARD Radiofestival wordt — op de avond van zondag 5 september, in Große Stimmen — Große Namen, tussen 22:00 uur en middernacht een Duitse versie van Romeo and Juliet uit 1949, in de enscenering van Alfred Braun (1888-1978) herhaald.

Deze tragedie van William Shakespeare (1564-1616), die in de oorspronkelijk taal de titel draagt The Most Excellent and Lamentable Tragedy of Romeo and Juliet, werd voor het eerst gepubliceerd in 1597, is — samen met alle andere werken van deze grote internationaal nog steeds als één van de meest befaamde en beste auteurs uit de wereldliteratuur geldende schrijvers — diverse malen in het Duits vertaald door vermaarde schrijvers van toen tot en met heden. Eén daarvan is van de hand van Ernst Ortlepp (1800-1864), en die is opgenomen in deel 11 van de twaalfdelige complete versie, die in 1839 in vier halfleren banden is verschenen bij Georg Brigand's Verlag.

__________

Afbeelding overgenomen uit de hierboven omschreven Duitse, 12-delige editie in vier banden.

Hella Haasse's Heren van de thee in Toneel op 2

Op zondag 5 september biedt Avro-televisie via Nederland 2een nieuwe aflevering van het programma Toneel op 2. Hierin worden opnamen uitgezonden van toneelstukken welke speciaal voor televisie zijn geschreven. Deze keer is Heren van de thee aan de beurt. Dit stuk is gebaseerd op het gelijknamige boek, een roman uit 1992 van de grande dame der Nederlandse letteren: Hella Haasse (geboren 1918).

Zoals de titel ervan reeds doet vermoeden, wordt de geschiedenis van een familie van theeplanters in Indonesië verteld. Optredende acteurs zijn onder anderen Chris Geel, Hajo Bruins en Nienke Römer.

De uitzending zal worden gerealiseerd tussen 22:10 uur en 23:45 uur. Ongetwijfeld zal binnen niet al te lange tijd op dezelfde zender, dan wel via één der vierentwintig uurs digitale kanalen, dit drama worden herhaald.

__________

Afbeelding: Neerlands trots, Hella Haasse. Foto uit juli 2007.