Verfilming Der Schimmelreiter van Theodor Storm

Theodor Storm (1807-1888), vermaard 
auteur uit de tijd van het realisme.
Foto uit zijn sterfjaar, kort nadat hij het 
verhaal Der Schimmelreiter
had voltooid.

In 2008 heeft regisseur Lars Jessen (geboren 1969) één der grote klassiekers uit de Duitse literatuur van het fin de siècle — Der Schimmelreiter, een novelle uit 1888 van Theodor Storm (1807-1888) — opnieuw verfilmd. 
De acteurs die dit verhaal in filmbeelden 'dragen', hebben hun sporen in de wereld van de (Duitse) film en televisie ruimschoots verdiend. Axel Prahl (geboren 1960) geniet ruime bekendheid als Tatort-commissaris in Münster, die daar samenwerkt met — en vooral wordt tegengewerkt door— patholoog-anatoom professor Börne.
Ook de naam van Katharina Wackernagel (geboren 1978) doemt meer en meer op in de sfeer van film en televisie bij onze oosterburen. Peter Jordan is de derde bekendheid die een figuur speelt in deze rolprent.
De film — die in de VPRO-Gids ten onrechte als Die Schimmelreiter wordt aangekondigd en daarbij wordt gekwalificeerd als komisch drama — wordt door het eerste Duitse televisienet ARD uitgezonden op vrijdag 29 oktober vanaf 23:40 uur tot 01:20 uur in de nacht op zaterdag 30 oktober.

Tom Lanoye: Gewoon verder schrijven

Een klein uur wordt op donderdag 21 oktober uitgetrokken, op het Nederlandstaige tweede Belgische televisienet Canvas, voor de Belgische schrijver, podiumkunstenaar en polemist Tom Lanoye. Weliswaar wordt hij door velen nog steeds beschouwd als een angry young man, maar met zijn 52 jaren raakt het letterlijk jonge er langzamerhand ietwat af.

Deze film is onderdeel van een reeks portretten van topkunstenaars in het land van onze directe zuiderburen.
Tom Lanoye — wiens volledige naam Tom Emiel Gerardine Aloïs Lanoye luidt— is afkomstig uit Sit Niklaas bij Gent. Hij is intussen zover opgeschoten in de vaart der Belgische letteren dat er bijna geen lijst met voorgedragen prijswinnaars voorkomt, waarop zijn naam niet prijkt. Hij wordt dan ook gezien als een literaire divo. [1] De uitzending begint om 22:10 uur en duurt tot 23:05 uur.
__________
[1] Aangezien het hier over mensen gaat die worden geacht te kunnen omgaan met taal, zij er op gewezen dat men nu kennelijk zover is gekomen om vrouwelijke begrippen — in dit geval diva — van een mannelijke tegenhanger te voorzien. Dat is des te opvallender omdat men meer en meer is overgegaan van vrouwelijke woorden — doctoranda, neerlandica, directrice, etcetera — over te gaan naar de mannelijke vorm: doctorandus, neerlandicus, directeur.

Over het proces omtrent Lady Chatterley's Lover

In het radioprogramma Night Waves dat wordt uitgezonden door BBC Radio 3 wordt op woensdag 20 oktober, tussen 22:15 uur en 23:00uur onze tijd, de aflevering 50th Anniversary of the Lady Chatterley Trial gepresenteerd. Daarin wordt teruggeblikt op het proces dat voor de Londense rechtbank Old Bailey werd gevoerd over de derde versie van de roman Lady Chatterley's Lover van David Herbert Lawrence (1885-1930), die onder meer als hogepriester van de liefde is gekwalificeerd.

Paperback-reprint van de eerste
Amerikaanse editie van
Lady Chatterley's Lover.

De eerste versie van het boek droeg de titel The First Lady Chatterley, en werd voor het eerst uitgegeven in Florence. De tweede editie, John Thomas and Lady Jane, was weliswaar al relatief vroeg in een Italiaanse vertaling van Carlo Izzo uitgekomen (1954), doch kwam pas in het Engels beschikbaar in 1971.
Lady Chatterley's Lover is in ieder geval geschreven door een auteur die als fijngevoelig voor hetgeen om hem heen gebeurde, kan worden omschreven. Interessant is en blijft, ook na een lang mensenleven, de eerste alinea van dat boek (geciteerd uit de Odyssee-editie van 1933, Paris: vijfde druk, 1934.):
"Ours is essentially a tragic age, so we refuse to take it tragically. The cataclysm has happened, we are among the ruins, we start to build up new little habitats, to have new little hopes. It is rather hard work: there is now no smooth road into the future: but we go round, or scramble over the obstacles. We've got to live, no matter how many skies have fallen."

Vijf avonden voorgelezen uit Gustav Schwab

De Duitse cultureel veelzijdige man
 der letteren:Gustav Schwab (1792-1850)

Maandag 11 oktober begint de vijfdelige serie Die letzten Tantaliden, die tot en met vrijdag 15 oktober — elke avond van de dagen tussen 22:00 uur en 22:35 uur — te beluisteren zal zijn via de Duitse regionale radiozender NDR Kultur in de inmiddels welhaast traditioneel te noemen programmareeks Am Abend vorgelesen.
Deze week gaat het om de navertelling van de klassieke sage uit de Griekse mythologie door de bovengenoemde, grote Duitse kenner van dat aspect van onze westerse cultuur. Het moge duidelijk zijn dat Gustav Schwab (1792-1850) niet zelf het verhaal heeft ingesproken voor deze radiozender. 
Gustav Schwab was niet alleen een allengs beroemd en nog weer befaamder verteller, hij was tevens predikant. Tevens verzamelde hij al die sagen uit de oudheid, maar daarnaast ook die uit de Duitse geschiedenis. Hij trad eveneends op als uitgever van die verhalen.

Goethe's Novelle, voorgelezen op NDR Kultur

Gert Westphal
Op de twee eerste werkdagen in de week van 3 tot en met 9 oktober — op de avond van aandag 4 en dinsdag 5 oktober, tussen 22:0 uur en 22:35 uur — wordt in de programmareeks Am Abend vorgelesen van de Duitse regionale radiozender NDR Kultur, de Novelle van Johann Wolfgang von Goethe (1749-1832) voorgelezen door de voor dit werk befaamde Gert Westphal (1920-2002), die tevens naam gemaakt had als acteur en regisseur. Het betreft dan ook een al wat oudere uitgave, maar wie de stem van Gert Westphal eenmaal heeft horen reciteren, zal die altijd herkennen. Hoewel er meer goede vertellers zijn in da taalgebied, is deze man ongetwijfeld de bekendste (geweest).

Goethe: Novelle
In 1828 is het verhaal met de titel Novelle voor het eerst uitgekomen. Dat was echter meer dan drie decennia nadat de auteur er voor het eerst aan heeft gewerkt: in 1797.
Als vorst Friedrich, die de scepter zwaait over een welvarende stad, uit jagen gaat, bezoekt zijn wederhelft, samen met  haar jonker Honorio en een oom, haar stamslot dat in staat van verval verkeert.
Onderweg worden ze gewaar dat er tijdens een jaarmarkt in de stad brand is uitgebroken. De oom snelt richting stad, en Honorio komt in de situatie dat hij meent de heerseres in bescherming te moeten nemen tegen een gevaarlijk geachte tijger, die toebehoort aan de familie die op tal van verschillende jaarmarkten met dieren optreedt. De tijger is tengevolge van de brand uitgebroken. Jonker Honorio doodt het dier.
Dan verschijnen vrouw en kind van de rondtrekkende attracties op het toneel en zij blijken verbijsterd over de dood van het dier. Dan komt ook hun leeuw er nog bij, die eveneens als gevolg van de brand is uitgebroken; het kind slaagt erin dat dier te kalmeren door middelvan muziek en zang.

Interpretatie
In zijn Novelle schildert Goethe de relatie van de mens tot de natuur en het landschap, de wildheid enerzijds en de menselijke hartstochten, die weliswaar in de natuur van de mens zijn verankerd, maar die tegelijkertijd heel dikwijls een adequte verhouding tot de natuur van het milieu in de weg staan.
Exegetisch kunnen we onder meer stellen dat de slotscène van het verhaal een vorm van verzoening presenteert tussen de mens enerzijds en de natuur aan de andere kant, met behulp van de kunst. Dit is tevens een wens van deze grote Duitse Dichterfürst, die op dat punt tot op de huidige dag navolgers vindt.
____________
Afbeeldingen
1. Centraal deel van het voorplat van een Nederlandse editie — die van Wereldbibliotheek, Amsterdam — uit 1948, met illustraties, vervaardigd als houtsneden door
2. De vorstin en Honorio onderweg.