Tucholsky's roman Schloss Gripsholm voorgelezen

Kurt Tucholsky in 1931

Twaalfdelige reeks
In het programma Am Abend vorgelesen, van de Duitse regionale radiozender NDR Kultur met daarin (wereld)literatuur, wordt vanaf maandag 25 april een twaalfdelige reeks uitgezonden waarin wordt voorgelezen uit de roman Schloss Gripsholm uit 1931 van Kurt Tucholsky (1890-1935).
"Zij had een altstem en heette Lydia", luidt één van de zinnen in de beginfase van Schloss Gripsholm met de ondertitel Eine Sommerlegende, in de Nederlandse vertaling door Martin Mooij, die in 1981 bij Allert de Lange is verschenen. En verderop lezen we: "Ze was geen prinses."

Gracieus en amusant
In die beide zinnen treft u enkele ingrediënten aan die moeten leiden tot een romantische geschiedenis welke zich, nu tachtig jaar geleden, afspeelt in Zweden. Dit verhaal werd gekwalificeerd als "onnavolgbaar gracieus en amusant verteld", en "schwebend wie ein Schmetterling und Sommerdurchflutet in der Sommer selbst." Kurt Hoffmann (1910-2001) heeft deze stof in 1963 verfilmd met veel bekende figuren van het Duitse witte doek; het resultaat werd hoog geprezen.

Uitzendingen
Deze twaalfdelige reeks wordt gespreid over twee weken en twee dagen uitgezonden. Deze week, van maandag 25 tot en met vrijdag 29 april, de week daarna, weer van maandag tot en met vrijdag 2 tot en met 6 met, en op maandag 9 en dinsdag 10 mei, elk van de genoemde avonden tussen 22:00 uur en 22:35 uur.

Ibsens Hedda Gabler in 'Bühne: Radio' van WDR 3

Henrik Ibsen in 1888.
Houtsnede naar een 
 foto door de befaamde
Hanfstaengl te München.

Op zondag 24 april wordt één van de grote klassieke drama's ─ waarvan nog wel eens wordt vergeten dat het om een tragedie gaat ─ van het wereldtoneel, Hedda Gabler van de Noorse dramnaturg Henrik Ibsen (1828-1906) weer eens uitgevoerd, zij het als radiodrama, aangezien de regionale Duitse zender WDR3 nu eenmaal geen beelden meelevert. Toch heet het programma waarin de uitzending zal worden gerealiseerd, Bühne. Waarschijnlijk mede om misverstanden te voorkomen, wordt daaraan direct toegevoegd: Radio.
Tussen 20:05 uur en 23:00 uur wordt dit drama uit 1890 gepresenteerd, en kennelijk heeft men bij dat instituut ─ gelukkig maar ─ gedacht dat onze luisterzintuigen voldoende in staat zijn de dramatiek te signaleren. Diverse als superactrice bekend staande dames van de internationale wereld der theaterplanken hebben zich eraan gewaagd. Hoewel ik het stuk reeds had gelezen, werd de verfilming uit 1963 met Ingrid Bergman (1915-1982) een openbaring. Die leeservaring had teveel de dramatiek van de jaren vijftig bij mij opgeroepen, maar Hedda Gabler droeg kleding zoals ik die van foto's van mijn grootmoeder kende, en daarmee kon ik haar aan het einde van de negentiende eeuw plaatsen.

BBC 4: Achttiende eeuwse Britse romanschrijvers

De Britse televisiezender BBC Four presenteert op donderdag 21 april, tussen 21:00 uur en 22:00 uur onze tijd, een documentaire over leven en werk van achttiende eeuwse Britse romanschrijvers. Henry Hitchings presenteert het programma.

Hiernaast ziet u het interieur van een Engels koffiehuis in de achttiende eeuw. Dat diende vooral als ontmoetingsplaats voor het bespreken van nieuws, de politiek en, vanzelfsprekend, alle vormen van kunst. Daar kwamen in die tijd ook tal van schrijvers. Diverse romanciers bezochten zo'n instelling om er inspiratie op te doen en langs die weg de sociale elementen in hun boeken zo realistisch mogelijk te maken.

Roman van Joseph Roth als tweedelig hoorspel

Schrijver Joseph Roth.

In een nieuwe aflevering van de reeks Hörspiel van de regionale Duitse zender NDR Kultur, die op woensdag 13 april wordt uitgezonden tussen 20:00 uur en 21:00 uur, wordt de eerste helft van een tweedelig hoorspel aangeboden dat de titel draagt Die Geschichte von der 1002. Nacht, naar de gelijknamige roman van de Oostenrijks-Hongaarse auteur Joseph Roth (1894-1939). Gezien zijn status als Jood kunnen we stellen dat de man in een, in ieder geval voor hem, gevaarlijke periode van de geschiedenis in Midden-Europa heeft geleefd en gewerkt.
De roman in kwestie is voor het eerst verschenen in 1939; de hier bijgevoegde afbeelding van het voorplat van de roman is die van de bewuste editie, gepubliceerd in Amsterdam door Allert de Lange, aangezien dergelijke boeken in Duitsland en in de Duitstalige gebieden niet veilig waren na de Boekverbranding in 1933.
De tweede helft van het hoorspel zal worden uitgezonden op dezelfde dag van de volgende week, op woensdag 20 april, eveneens tussen 20:00 uur en 21:00 uur.

Twee verhalen van Heinrich von Kleist voorgelezen

Heinrich von Kleist 1801.
Miniatuur van Peter Friedel..

Verspreid over de arbeidsweek van maandag 11 tot en met vrijdag 15 april, steeds 's avonds tussen 22:00 uur en 22:35 uur, zullen — in Am Abend vorgelesen van de Duitse regionale radiozender NDR Kultur — twee verhalen van Heinrich von Kleist (1777-1811) worden voorgelezen door de acteur Rolf Boysen (geboren 1920).
Als eerste wordt, in de uitzendingen op maandag, dinsdag en woensdag, het verhaal Der Zweikampf gepresenteerd. Diezelfde man, met die onmiskenbare stem, is eveneens degene die. tijdens de twee resterende werkdagen van die week, het tweede verhaal zal voorlezen: Die heilige Cäcilie oder Die Gewalt der Musik.

Max Frisch, Zwitsers geweldenaar der letteren

Max Frisch. een van de bekende,
pijp rokende Duitstalige schrijver
van na de Tweede Wereldoorlog.

In zes decennia productief
Arte-televisie besteedt op zondag 3 april een thema-avond aan de Zwitserse schrijver Max Frisch (1911-1991), die in hoge mate de Duitstalige literatuur van na de Tweede Wereldoorlog mede heft bepaald, net als zijn landgenoot Friedrich Dürrenmatt (1921-1990). Merkwaardigerwijze kwamen zij wel aanbod in talrijke discussies over de meest vooraanstaande Duitse literatuur, maar als het om personen ging, bleef het aantal namen veelal beperkt tot drie — net als in Nederland — de Grote Drie: Heinrich Böll (1917-1985), Günter Grass (geboren 1929) en Martin Walser (geboren 1927), al bleef de paus van de Duitsltalige literaire kritiek volhouden dat Wolfgang Koeppen (1906-1996) de beste Duitstalige schrijver van na de oorlog was.
In bijna zes decennia, tussen 1934 en 1990, is er een groot aantal boeken van Max Frisch verschenen; vele daarvan hadden grote maatschappelijke betekenis.

Speelfilm en documentaire
Een van die boeken van Max Frisch, de roman Homo faber uit 1957, is verfilmd in 1991 door Volker Schlöndorff  (geboren 1939). Deze Duits-FRans-Grieks-Britse coproductie wordt tijdens de thema-avond van Arte-televisie vertoond tussen 20:15 uur en 22:05 uur. In die rolprent  treden onder meer op Sam Shepard, Julie Delpy en Barbara Sukowa.
In aansluiting daarop, tussen 22:05 uur en 23:40 uur, wordt een documentaire uitgezonden over het oeuvre van deze Zwitserse schrijver die een zeer breed scala aan thema's heeft behandeld en daarbij de humor nimmer uit de weg is gegaan.