De vader van Pinokkio overleed op 26 oktober

Carlo Lorenzini (Collodi).

Befaamd door één boek
Vandaag kan de sterfdag worden herdacht van de Italiaanse schrijver Carlo Lorenzini (1826-1890), die beter bekend was onder de naam Collodi en zo bekend werd als de 'vader' van Pinocchio. De titel van het boek in kwestie luidde Le avventure di Pinocchio; de eerste editie was met afbeeldingen van Enrico Mazzanti (1850-1910).
Hoewel de goede man heel wat papieren bedrukt met letteren op zijn naam heeft staan, is hij uitsluitend bekend gebleven door het in 1883 uitgekomen boek over de uitdijende en krimpende neus van en de persoon met die naam.

Pinocchio, tekeing van
Enrico Mazzanti, voor
de eerste editie (1883).

Het boek werd een direct succes en dat heeft lang aangehouden.
Het werd in vele talen uitgegeven; een Nederlandse editie is voor het eerst in 1915 verschenen.

Andere aspecten van auteurschap
Op tal van vlakken met betrekking tot het geschreven en gedrukte woord heeft Carlo Lorenzini zijn stempel gedrukt; zo gaf hij een eigen blad uit, dat zelfs tijdelijk werd verboden. Zelf was hij ook als censor werkzaam: voor het theater. Voorts heeft hij in 1875 sprookjes van de Fransman Charles Perrault ─ u weet wel, die van Moeder de Gans ─ vertaald.

NTR-NL2: Nederland leest Het leven is verukkulluk

De auteur hoogstpersoonlijk.

In het korte NTR-programma Nederland leest dat in de nacht van vrijdag 21 op zaterdag 22 oktober ─ tussen 00:45 uur en 00:55 uur ─ via Nederland 2 zal worden uitgezonden, wordt getracht de Nederlanders weer op het spoor van lezen te zetten door ze te laten voorlezen uit het alweer een halve eeuw oude boek Het leven is verukkulluk (verschenen in 1961) van Remco Campert (geboren 1929), ook wel gesignaleerd als Remko Kampurt.
Ik herinner me dat bij het verschijnen eerst meer aandacht was voor de orthografie van de titel dan voor de tekst van het boek. De roman heeft als thema de groei naar volwassenheid. Een groepje jongelui vormt de Protagonist.
Op een zonnige dag leest de auteur zelf het eerste hoofdstuk voor. Dat doet hij in het Amsterdamse Vondelpark.

Interview met John Sutherland in Night waves

In het programma Night waves ─ een cultureel magazine van de Britse cultuurzender BBC Radio 3 ─ wordt op donderdag 20 oktober, tussen 23:00 uur en 23:45 uur onze tijd, een interview uitgezonden met de Engelse auteur John Sutherland (geboren 1938), die niet alleen emeritus professor voor letteren is, maar tevens als columnist voor kranten werkt, en schrijver van een aanzienlijk oeuvre is. In genoemd magazine wordt met hem gesproken over zijn nieuwe boek dat alleen al door de titel zeer prikkelend is: Lives of the novelists ─ A history of fiction in 294 lives.

M. Vasalis: Een ondoordringbaar star mysterie

Klein oeuvre
Tal van liefhebbers van het kleine poëtische oeuvre van Vasalis: Margarethe Droogleever-Fortuyn Leenmans (1909-1998), van beroep (kinder)psychiater, zijn ervan overtuigd dat ze veel meer gedichten in portefeuille had ─ verborgen in een bureaulade of elders ─  dan we in de drie gepubliceerde bundels [1], aangevuld met enkele losse bijdragen aan Tirade, het literaire tijdschrift van uitgeverij Van Oorschot. Het zou ─ vooral volgens diezelfde liefhebbers, ongetwijfeld mede gedreven door wensdenken ─ door haar terughoudendheid, die mede werd ingegeven door de aard van haar medische beroep ─ ondanks de vrijheid van een grote liefde ─, gelijk opgaand met haar afkeer van publiciteit, te danken zijn dat de 'resterende poëzie' binnenshuis is gebleven en niet "over de rand van mijn bestaan" werd geplaatst.

De dichteres M. Vasalis, burgerlijke naam Margarethe
Droogleever Fortuyn-Leenmans. Foto van Chris van Houts,
overgenomen van de website van uitgeverij Van Oorschot.

Alledaagse dingen
De strofen
Vreemd, dat het leven zo terug gaat komen  
achterstevoren . . . . .
passen bij de omstandigheid dat (de) poëtische teksten van de dichteres Vasalis worden geciteerd in overlijdensberichten, die doorgaans te maken hebben met alledaagse dingen, of dat nu vogelpootjes in de sneeuw zijn of de koeien, die zo vaak geschilderd zijn, of wanhoop en welsprekendheid.
Dat alledaagse dingen het leven ─ en derhalve de poëzie ─ van Vasalis beheersten, kwam ook naar voren in haar dankwoord tijdens de uitreiking van de P.C. Hooftprijs in 1982. ". . . poëzie die zich bezighoudt met de kleine dingen van het leven . . .", aangevuld met de ironische kwalificatie "typisch vrouwelijke poëzie."

Profiel van de Ikon
In de aflevering van de reeks Profiel van de Ikon, welke op woensdag 19 oktober ─ tussen 22:55 uur en 23:35 uur ─ via Nederland 2 zal worden uitgezonden onder de titel Vasalis over deze "grootste dichter met het kleinste oeuvre", komt aan de orde dat ze net iets meer heeft gerealiseerd dan binnen het kader van haar medische professie en haar dichterschap bekend is geraakt. Zo schreef ze toespraken voor haar studie-jaargenote Juliana van Oranje (eveneens geboren in 1909), en was ze bevriend met veel dichters van voor, tijdens en direct na de Tweede Wereldoorlog, en later met Gerad Reve, die ze enorm heeft gesteund, onder meer als getuige deskundige in een pleidooi tijdens diens geruchtmakende Ezel-Proces.

Tot slot, passend in de dagen dat de Profiel-aflevering over Vasalis wordt uitgezonden:
De kruinen ijl, de stammen bloot
en dit door stilte en mist omgeven [2]
__________
[1] De titels van de bundels poëzie van M. Vasalis luiden:
Parken en woestijnen (1940)
[aanvankelijk verschenen bij A.A.M. Stols]
De vogel Phoenix (1947)
Vergezichten en gezichten (1954)
[2] De laatste regels van het gedicht Oktober uit de bundel De vogel Phoenix.
__________
NB: De VPRO-Gids, per week slechter van inhoud, meldt dat de dichteres in Rolde woonde. Dat is onjuist: ze woonde in het Drentse Roden, onder de rook van Groningen.

Nog twee weken achtereen Schnitzler-verhalen

Arthur Schnitzler.
Foto van rond 1900.

Twee kortere verhalen
In de serie Am Abend vorgelesen van de Duitse regionale radiozender NDR Kultur, welke op werkdagen 's avonds tussen 22:05 uur en 22:35 uur wordt uitgezonden, leest de Duitse acteur Charles Wirths (geb. 1926) op maandag 17 oktober het verhaal Der Tod des Junggesellen van Arthur Schnitzler (1862-1931), die de laatste weken al meer dan eens in het programma in kwestie is voorgekomen.
Dinsdag 18 oktober leest dezelfde stem het verhaal Der Witwer, van dezelfde schrijver, voor.

Achtdelige reeks Spiel im Morgengrauen
Op woensdag 19 oktober begint de achtdelige reeks met het bijna vier uur vergende verhaal Spiel im Morgengrauen, voorgelezen door de meest gehoorde Duitse stem in die context: die van Gerd Westphal (1920-2002).
Op donderdag 20 en vrijdag 21 volgen de delen 2 en 3. Vanaf maandag 24 oktober tot en met vrijdag 28 oktober worden de delen 4 tot en met 8 uitgezonden.

TV5: La grande librairie met Jean d'Ormesson

Jean d'Ormesson.

In La grande librairie ─ een literair magazine van de Franse televisie (France 2), dat wordt gepresenteerd door François Busnel, dat gewoonlijk 's avonds laat op de donderdag te zien is, althans voorzover dat de uitzendingen door TV5 Monde betreft ─ kunnen we deze week kijken naar een aflevering, die mijns inziens wel eens een herhaling zou kunnen zijn, aangezien we de auteurs Jean d'Ormesson en Héloise d'Ormesson tegenkomen. In principe zou het, vanzelfsprekend, om een nieuwe aflevering met dezelfde personen kunnen gaan. La grande librairie begint deze week om 23:50 uur en loopt door in de nacht op vrijdag 14 oktober.
Jean d'Ormesson, geboren 1925, heeft een in alle opzichten respectabel oeuvre op zijn naam staan. De man is er bovendien in geslaagd met sommige titels zoveel aandacht te genereren ─ ook van mensen die in principe 'van een andere richting' zijn ─ dat dit de verkoop van zijn boeken, via aandacht op plekken waar je deze wellicht niet direct verwacht, flink heeft gestimuleerd.
Wat dacht u van de titel Dieu, sa vie, son oeuvre. Hoewel degene/hetgeen die/dat gewoonlijk met God wordt aangeduid, mij niet in de geringste mate interesseert omdat daarbij om tijdverkwisting gaat, wordt dat met zo'n boek toch anders, al kan ─ theoretisch en praktisch ─ ook dan nog blijken dat je maar beter kastanjes had kunnen gaan zoeken.
Dit lid van de Académie française weet wat hij doet. Een roman van hem heet Tous les hommes sont en fous, verschenen in 1986, en zoiets moet de nieuwsgierigheid toch prikkelen.
Dat geldt, mutatis mutandis, ook voor de titel van het vier jaar eerder verschenen boek Mon dernier rêve sera pour vous (Mijn laatste droom zal voor u zijn), een sentimentele biografie over de Franse schrijver René de Chateaubriand (1768-1848).

BBC Radio 3 presenteert Saint Joan van G.B. Shaw

Luisterversie
BBC Radio 3 biedt op zondag 9 oktober ─ tussen 21:30 uur en 23:00 uur in het programma Drama on 3 ─ een radioversie van het toneelstuk Saint Joan uit 1923 van de in 1925 met de Nobelprijs voor Literatuur onderscheiden, Engelse toneelschrijver, muziekcriticus en zo veel meer: George Bernard Shaw (1856-1950).
Lindsey Marshal spreekt de rol van Jeanne d'Arc; voor de regie tekent Jonquil Panting.

Vandaag: geboortedag van encyclopédiste Diderot

Vandaag is het tweehonderd en achtennegentig jaar geleden dat de Franse filosoof Denis Diderot te Langres werd geboren, in het gezin van een meester-messenmaker. De man heeft, vooral in kringen der geesteswetenschappen en de daaraan direct en indirect verbonden letteren, vermaardheid weten te behouden tot in onze tijd door zijn levenswerk, samen met de wiskundige Jean Le Rond d'Alembert (1717-1783), de eerste westerse, algemene Encyclopédie, verschenen in de jaren 1752-1772.
Daarnaast publiceerde Diderot proza: verhalen, satires en otmoetingen (entretiens), alsmede romans. Bekend en verfilmd daarvan is La religieuse (De non). Eveneens in het Nederlands vertaald Jacques le fataliste et son maître (Jacques le fataliste et son maître). In de titels van enkele van zijn in boekvorm gepubliceerde werken vinden we de naam van zijn co-auteur d'Alembert terug.
Denis Diderot overleed te Parijs op 31 juli 1784.
_________
De afbeelding is te vinden als olieverfschilderij uit 1767, op het formaat 81 x 65 cm, van Louis-Michel van Loo (1707-1771). Het doek bevindt zich in de collectie van het Musée du Louvre.

Zeven avonden Fräulein Else van Arthur Schnitzler

Arthur Schnitzler op een
historische foto uit 1912,
genomen door Ferdinand
Schmutzer (1870-1928).

Am Abend vorgelesen
In het ─ voor de regelmatige lezer van deze website ─ bekende programma Am Abend voegelesen van de Duitse regionale radiozender NDR Kultur start op maandag 3 oktober de zevendelige reeks waarin (uit) het verhaal Fräulein Else uit 1924 van Arthur Schnitzler (1862-1931) wordt voorgelezen. Die auteur met de stad Wenen tijdens het fin de siècle als standplaats had, wordt wel eens beschouwd ─ en zag zichzelf vast en zeker ook wel zo ─ als de literaire tegenhanger van zijn tijdgenoot de Weense psychoanalyticus Sigmund Freud (1856-1939). De novelle Fräulein Else is verfilmd met onder meer Curd Jürgens.
De uitzendingen worden, zoals dat gebruikelijk is, gerealiseerd op werkdagen, steeds tussen 22:00 uur en 22:35 uur. Dit betekent dat het zesde en zevende deel van de reeks in de week erna, hoogstwaarschijnlijk op maandag 10 en dinsdag 11 oktober zullen worden voorgelezen.