The turn of the screw in 2009 opnieuw verfilmd

Première op BBC One
De roman The turn of the screw uit 1898 van Henry James (1843-1916) is dit jaar opnieuw verfilmd. Deze door regisseur Tim Fywell (*1951) gerealiseerde thriller wordt in de laatste week van 2009 en direct in de nacht van de de eerste op de tweede dag van 2010 door BBC One uitgezonden. Daarin spelen Michelle Dockery (*1981), Sue Johnston (*1943) en Josef Lindsay voorname rollen.
Een jonge gouvernante, die naar het platteland is verhuisd om daar in een weliswaar idyllische omgeving, maar in een oud landhuis voor twee kinderen moet zorgen, beleeft daar enge toestanden. In dat huis spookt het in niet geringe mate, en wel zodanig dat men terecht van terreur kan spreken door boze geesten: die van een vroegere gouvernante en van een knecht.
In 1954 heeft de Britse componist Benjamin Britten (1913-1976) een fascinerende opera naar het boek van Henry James gecomponeerd.

De film van Tom wordt op woensdag 30 december uitgezonden door BBC One-v tussen 22:00 uur en 23:30 uur. De herhaling wordt in de nacht van 1 op 2 januari vertoond tussen 02:55uur en 04:25 uur.

__________

Afbeelding: Michelle Dockery.

Biopic over schrijfster Beatrix Potter op BBC Two

Schrijfster en tekenares
Twee grote namen van het witte doek — en daardoor inmiddels vrijwel net zo beroemd in de huiskamer vanwege het steeds meer geperfectioneerde beeldscherm aldaar —, Renée Zellweger en Ewan McGregor, hebben er ongetwijfeld voor gezorgd dat er flinke belangstelling is ontstaan voor de rolprent Miss Potter — een Brits-Amerikaanse coproductie uit 2006, geregisseerd door Chris Noonan.
Het is een biografische film over het leven van de Engelse schrijfster en tekenares Beatrix Potter (1866-1943). Naast de beide genoemde protagonisten — die de rollen vertolken van de schrijfster, respectievelijk haar wederhelft vanaf 1913, de advocaat William Heelis (1871-1945) — kunnen we ook Emily Watson nog zien optreden, als de film door BBC Two Television wordt uitgezonden vanaf 19:30 uur onze tijd; dat tijdstip ongetwijfeld mede met het oog op eventuele jeugdige belangstellenden. Beatrix Potter is nog altijd een begrip dat wijdverbreid is, niet alleen in Engeland. Experts die in de Antiques Roadshow iets moeten taxeren dat uit de koker van Beatrix Potter afkomstig is, worden altijd laaiend enthousiast.

__________

Afbeelding: Foto van Beatrix Potter en haar (eind 1912) nog verloofde William Heelis.

Janine Jansen in de schijnwerpers tijdens festival

Middagconcert

Op zondag 27 december kunt u via Radio 4 — èn op internet — twee van de in totaal vier concerten volgen die door de Avro worden uitgezonden in het kader van het Internationaal Kamermuziekfestival dat — rondom Janine Jansen — de komende dagen te Utrecht wordt gehouden.
Vanaf 14:02 uur is het openingsconcert te volgen; daarin staan vier composities op het programma: van (Such different Paths), Mendelssohn (Vioolconcert), van Vivaldi (Concert voor vier violen opus 3, nr. 10), en van Elgar (Strijkersserenade). Met het Nederlands Jeugd Strijkorkest treden vier violisten op: naast Janine Jansen zijn dat Eva van Haaften, Rosanne Philippens en Amarins Wierdsma. Zes andere instrumententalisten krijgen tijdens dat concert eveneens de kans hun kunsten te vertonen. Peter van Bree zorgt voor een adequate presentatie.
Meer informatie over dit concert, alsmede over de drie andere van dat festival, is te vinden op de website van het festival.

Avondconcert

Ook het avondconcertvan dat Kamermuziekfestival is rechtstreeks op Radio 4 en via uw computer thuis te volgen. In totaal ver composities zullen — vanaf 20:02 uur tot 23:00 uur — ten gehore gebracht worden: twee voor een solo-instrument en twee voor klein ensemble.

Het concert wordt geopend met een Vioolsonate (van Janáček), dan volgen een Pianotrio (Smetana), een compositie voor altviool (Penderecki) en een Strijkkwintet (Dvořák).
Janine Jansen en acht andere musici komen aan bod in deze avonduren: zeven strijkers en één pianist. Peter van Bree presenteert ook dit concert.

Idee van Janine Jansen
Enige tijd geleden rijpte in Janine Jansen het idee om bekende mensen — ook, maar niet alleen, uit de wereld van de muziek — uitspraken te ontlokken over klassieke muziek met het verzoek, dat aan het papier toe te vertrouwen, waarna ze in boekvorm voor een groter publiek toegankelijk gemaakt zouden worden. Nieuw Amsterdam Uitgevers heeft dat idee in praktijk gebracht en het resultaat is een paperback met tweeëntwintig bijdragen van zeer verschillende mensen: negentien van eigen bodem en drie van ver weg. In de laatste categorie doet acteur Roger Moore — ooit Invanhoe en James Bond op het witte doek, en thans ambassadeur voor Unicef. Hij vertelt over zijn affiniteit met Mozarts Pianoconcert nr. 21, en het tweede deel daarvan is opgenomen op de compact disc die aan het boek is toegevoegd. Daarop staan nog negen 'tracks', aangereikt door evenzovele mensen uit de verzameling van éénentwintig anderen, die werden uitgenodigd om hun zegje te doen; onder hen vier vrouwen.

__________

De keuze van Janine Jansen — 22 prominenten over hun ooiste klassieke muziekstukken aller tijden. Met een inleiding van Janine Jansen en bijdragen van Martin Bril, Kim Wilde, Roland Kiet, Wende Snijders, Anna Enquist, Herman van Veen, Mart Smeets, Maria Goos, Aleksey Igudesman, Matthijsvan Nieuwkerk, Katja Reichenfeldt, Herman Krebbers, Edwin Rutten, Job Cohen, Michiel Borstlap, Roger Moore, Theo Olof, Alexander Rinnooy Kan, Imme Dros, Martijn Sanders, Jan Raes en Maarten 't Hart.

124 pagina's met cd. Nieuw Amsterdam Uitgevers, Amsterdam, 2009. ISBN 978-90-468-06630.

____________

Afbeeldingen

1. Janine Jansen met viool. Foto van de website van het Internationaal Kamermuziekfestival Utrecht 2009.

2. Voorplat van het boek naar een idee van Janine Jansen.

De roman 1984 van George Orwell en verder. . . .

Documentaire over 1984 en de auteur

Het Nederlandse historische digitale televisiekanaal genaamd Geschiedenis 24 zal op maandag 21 september, tussen een 21:54 uur en 23:26 uur, een anderhalf uur durende documentaire, getiteld De wereld van Orwell en verder . . . . . , uitzenden over de roman 1984 uit 1949 van George Orwell — het pseudoniem van Eric Blair (1903-1950).
In tegenstelling tot wat zo menigeen gelooft, is het jaartal van de titel niet door de schrijver op basis van een profetische gedachte gebruikt, maar simpelweg als 'ergens in de toekomst' gedacht en op grond van het jaar dat hij dit boek schreef — 1948 — de laatste twee cijfers waardoor een jaar in de niet al te verre toekomst ontstond.

Wie zich interesseert voor de romans en verslagen van George Orwell, kan terecht in diens Journalistieke stukken en Brieven, die in vier Penguin-delen zijn bijeengebracht. Daaruit blijkt zijn uiterste veelzijdigheid: van de juiste methode voor het creëren van een echt goed kop thee, over de Spaanse burgeroorlog, boekbesprekingen, tegenstukken bij artikelen van anderen, correspondentie met uitgevers en zo meer.

Erger dan voorzien

Inmiddels ligt het jaar in kwestie een kwart eeuw achter ons en zijn we al geruime tijd in de wereld van 'Big Brother' beland en baart dat het gros van de mensen niet eens meer zoveel zorgen als beter voor hen zou zijn, aangezien de boze geesten die niets anders willen dan misbruik maken van u en mij en miljoenen anderen met als enige doel het bevredigen van de eigen perverse lusten en het spekken van de eigen kas. Dat daar ernstige pathologische gevallen bij zijn, is ruimschoots bewezen, en dat het valse spelletje dat men speelt, het toppunt van waanzin allang heeft overschreden, blijkt uit het feit dat een van de kwalijkste figuren uit de naoorlogse politieke geschiedenis — de voormalige minister van Binnenlandse Zaken van de nabijgelegen, nog altijd zeer mofse staat — de Bondsrepubliek Duitsland — het gevaar dat uitgaat van een relatief kleine groep terroristen zodanig heeft opgeblazen dat de angst onder de mensen dienovereenkomstig is vergroot en niemand het heeft aangedurfd de afzetting van dat wezen bij de rechter — desnoods het Europese Hof — te eisen, omdat deze 'hoogwaardigheidsbekleder' met de laagst denkbare bedoelingen de grootste dreiging voor een veilig Europa heeft gevormd.

Terreur van binnenuit

Thans heeft de man in het kabinet Merkel alweer een heel zware portefeuille: die van Financiën, en dat heeft ertoe geleid dat men in Duitse journalistenkringen — zelfs vandaag nog — spreekt over Kanzler Schäuble. Dat is zeer veelbetekenend!

Wat u in 1984 van George Orwell kunt lezen is kinderspel in vergelijking tot wat u te wachten staat als dergelijke kwalijke lieden als Schäuble hun zin krijgen. Als de auteur van de roman in kwestie nog zou leven, had hij sedert 1984 heel wat te schrijven gehad.
Ongetwijfeld zullen er herhalingen van deze documentaire op dezelfde zender volgen, en daarom doet u er goed aan de website van Geschiedenis 24 onderdeel Programmagegevens te raadplegen.

Afbeeldingen

1. Voorzijde van de roman 1984 in de paperback-editie van Penguin Books.

2. Voorkant van het derde deel, As I Please, van The Collected Journalism and Letters of George Orwell.

Dickens' Little Dorrit bij NCRV op Nederland 2

Van armoede naar rijkdom

Vanaf maandag 14 december zal de NCRV via Nederland 2 het veertiendelige kostuumdrama Little Dorrit van Charles Dickens (1812-1870) uitzenden. De roman is geschreven in de jaren 1855/57 en in laatsgenoemd jaar als boek verschenen. In de Nederlandse versie die bij de Gebroeders Graauw, Amsterdam — Soerabaja, is uitgekomen, is de naam Dorrit veranderd in Dora. De vertaling is gerealiseerd door C.M. Mensingh; het bijna 500 pagina's tellende boek op groot romanformaat met twee kolommen druks, is voorzien van 58 houtgravures 'naar teekeningen van J.C. Mahoney'.

De roman is opgesplitst in twee delen: het eerste telt zesendertig hoofdstukken, het tweede vierendertig. Qua titels van die delen is er een duidelijke tegenstelling: Armoede, respectievelijk Rijkdom. Dat kan in de loop van veertien delen — elk van drie kwartier — nog tot flink wat dramatische situaties leiden. Scenarioschrijver Andrew Davies is van mening dat Little Dorrit als hoofdthema heeft de wijze waarop mensen uit alle lagen van de bevolking omgaan met rijkdom en armoede. Parallellen naar onze tijd — en niet alleen maar in het land van Dickens en van de NCRV — dringen zich vanzelfsprekend aan ons op.

Tom Courtenay en Emma Pierson — de laatste als Dorrit — vertolken de belangrijkste rollen in dit kostuumdrama.

Maandag wordt Little Dorrit uitgezonden tussen 17:35 uur en 18:20 uur.

__________

Afbeelding: Tekening uit de Nederlandse vertaling die is verschenen bij uitgeverij Gebroeders Graauw: "De toeschouwster stond met de hand op haar borst naar het meisje te kijken."

Erich Kästners Jeugdherinneringen weer herdrukt

Dresden in de sfeer van het fin de siècle

Twee huwelijksvoltrekkingen met niet geringe gevolgen kon de Duitse schrijverErich Kästner zich op latere leeftijd — in de periode dat hij de herinneringen aan zijn kindertijd heeft uitgewerkt — heel goed voor de geest halen. De meest opmerkelijke van de twee was hem vooral bijgebleven doordat die bruiloft nooit heeft plaatsgevonden, en verder doordat hij zelf als gevolg daarvan als schooljongen in actie is gekomen op een manier die in principe is voorbehouden aan volwassenen. Hoewel zijn moeder in die context werd bedrogen, lag in het verlengde daarvan dat de jonge Erich iemand is gaan volgen en zich daardoor ook direct een echte detective is gaan voelen.
De tweede bruiloft bereidde de jonge Kästner en zijn moeder nog meer kommer en kwel. Die beide gebeurtenissen vormen één van de onderdelen van al hetgeen in Als ich ein kleiner Junge war aan bod komen in zestien hoofdstukken, die elk een ander thema behandelen. De inhoud van het boek met memoires beperkt zich tot de jaren 1907-1914.

Veelzijdigheid

Een van de hoofdstukken is gewijd aan het fenomeen onderwijzers, respectievelijk leraren, een ander over de functie die de Königsbrücker Straße in het bestaan van de jonge Erich heeft vervuld. Een villa aan de Albertplatz vult een ander hoofdstuk, en dat geldt tevens voor Onkel Franz die miljonair werd. De dagindeling, zoals die er min of meer uitziet voor een achtjarige vult ook een hoofdstuk, van veertien bladzijden.
In hetgeheel komt, met de beschrijving van het leven van alledag, in het Duitsland van thans een eeuw geleden, de maatschappelijke dwang met alle daaraan verbonden conventies goed uit de verf.

Jeugdromans

De stijl is herkenbaar als die van Kästner voor al degenen die in hun werkelijke dan wel tijdens hun gevoelde jeugd diens beroemde jeugdromans hebben gelezen: Das fliegende Klassenzimmer (1933); Drei Männer im Schnee (1934); Emil und die Detektive (1934); Die verschwundene Miniatur (1935), en tal van andere.

We leren in die hoofdstukken van de jeugdherinneringen niet alleen het gezin kennene zoals het was in Erichs prepuberteit, maar ook de wederwaardigheden van zijn ouders en grootouders worden nader beschreven.
Het één na laatste hoofdstuk van Als ich ein kleinerJunge war is gewijd aan moeder Kästner "zu Wasser und zu Lande". Met dit hele boek heeft de auteur haar in een goed daglicht willen stellen en een blijvende herinnering aan haar willen realiseren. Het allerlaatste hoofdstuk heeft — voordat een Nawoord het geheel afsluit — Das Jahr 1914 als onderwerp.

Ontwikkeling

Erich Kästner: Als ich ein kleiner Junge war. 206 pagina's, paperback; dtv 13086. Deutscher Taschenbuch Verlag, München, december 2009 (dertiende herdruk van de paperbackeditie van maart 2003). ISBN 978-3-423-13086-8.