De eerste mystery novel in BBC's Night waves

De aflevering van het programma Night waves dat op donderdag 28 januari door BBC Radio 3 zal worden uitgezonden, heeft als thema de roman The woman in white uit 1860, geschreven door (William) Wilkie Collins (1824-1889).

Ongeveer een halve eeuw geleden heeft de toenmalige Nederlandse Radio Unie op de zondagavond een hoorspel in flink wat episoden uitgezonden met de tamelijk neutrale, maar als mysterieus bedoelde, titel De vrouw in het wit.

The woman in white wordt beschouwd als de eerste mystery novel. Dat boek is één van de twee romans die de veelschrijver Collins wereldberoemd zouden maken. De titel van de andere roman luidt The moonstone (1868) en werd eveneens als hoorspel in de eerste helft van de jaren zestig van de vorige eeuw, met de Nederlandse titel De maansteen, als hoorspel door 'Hilversum' uitgezonden. Laatstgenoemd boek wordt door velen beschouwd als de eerste waarachtige detectiveroman. Maar dat was eigenlijk Collins' acht jaar daarna verschenen roman De maansteen.
Elk van die beide boeken geldt als epistolaire roman [1] en is verschenen voor de boekuitgave eerst in afleveringen in het tijdschrift All the Year Round dat — evenals Household Words —werd uitgegeven door Charles Dickens (1812-1870), met wie Collins zeer bevriend was.
Beide boeken zijn ook in het Nederlands vertaald en in de jaren zestig van de vorige eeuw als paperbackeditie in de Amstel-reeks uitgekomen. Hoewel de naam Wilkie Collins in het Angelsaksische taalgebied ook nog wordt gekoppeld aan de romans Amadale (1866) — een semi-epistolaire roman, die eveneens eerst in afleveringen in genoemd tijdschrift van Dickens is gepubliceerd. No name (1862) behandelt de zogenoemde illegitimacy — over buitenechtelijke kinderen; een begrip dat bij ons al even abject als 'onwettig' werd gekwalificeerd.

Naast toneelstukken is er een redelijk aantal korte verhalen uit de pen van Wilkie Collins gevloeid. Enkele daarvan zijn te vinden in Nederlandse bundels met Victoriaanse vertellingen, die in het midden van de vorige eeuw ook bij ons populair waren. The woman in white is in dankbaarheid opgedragen aan de oudere collega en vriend van Wilkie Collins: Bryan Waller Procter (1787-1874.) 

__________

[1] epistolaire roman — een roman voornamelijk in brieven, maar ook dagboeknotities, krantenknipsels en andersoortige documentatie kan daarin worden gebruikt.
In zijn Preface to the original edition zegt de schrijver daarover: "An experiment is attempted in this n0vel, which has not (so far as I know) been hitherto tried in fiction. The story of the book is told throughout by the characters of the book. They all are placed in different positions along the chain of events; and they all take the chain up in turn, and carry it on to the end."
____________

Afbeeldingen
1. William Wilkie Collins, in 1850, geschilderd door de befaamde prerafaëliet John Everett Milais (1829-1896).
2. Bedrukt gedeelte van de titelpagina van een uitgave van The woman in white.