Bij de dood van de Duitse schrijfster Christa Wolf

Christa Wolf, 2007.

Lezen en schrijven
Christa Wolf overleed op donderdag 1 december in Berlijn. Ze was op 18 maart 1929 geboren te Landsberg an der Warthe.
De titel van één van haar vele essays en opstellen luidt Lesen und Schreiben, het laatste is ─ als alles in het werkende deel van het leven van een auteur volgens de regelen der litteraire kunst verloopt ─ het best denkbare resultaat van het eerste, al zijn er nog steeds mensen die (veel) publiceren, maar heel weinig lezen, en anderen, die wel teksten bekijken, en soms zelfs proberen, de inhoud daarvan te begrijpen, maar die de kunst van het aren lezen achter de maaiers toch niet onder de knie krijgen, en het Prediker-Woord, dat veel leezen, vermoeijing des vleesches is.
Christa Wolf was in dat opzicht geheel anders; ze las zoveel ze maar kon. Evenals haar echtgenoot Gerhard ─ niet allen schrijver, maar eveneens uitgever ─ was ze een vooraanstaande, literaire protagonist in de voormalige DDR, waar ze in 1964 uit handen van Staatsratsvorsitzender Walter Ulbricht (1893-1973) de Nationalpreis in ontvangst mocht nemen.
Als intellectueel van formaat ─ wier boeken ook in het Westen, en vooral in de Bondsrepubliek, werden gepubliceerd ─ was ze uiteraard verdacht; derhalve werd ze geschaduwd door mensen van de Staatssicherheitsdienst, een soort communistische Gestapo.
Na de ineenstorting van de DDR schreef ze daarover het document Was bleibt. Dat blijft ook nu ze is overleden.
Toch werd ze zelf, niet al te lang daarna, beschuldigd van het informatie verstrekken aan diezelfde monsterlijke instantie, die het leven in de, zich als democratische republiek presenterende, staat intens heeft gedomineerd, met verstrekkende gevolgen, die nog wel twee generaties hun schaduw zal blijven werpen.
Christa Wolf kon en kan bogen op een omvangrijk oeuvre: romans en verhalen, en heel veel beschouwend en essayistisch proza. 
Haar Essays und Aufsätze, Reden und Gespräche 1959-1985 ─ waarin we ook een ontmoeting met de Nederlandse schrijfster Aafke Steenhuis tegenkomen ─ zijn in twee delen bij Luchterhand (later in twee dtv-uitgaven) uitgekomen en bieden op zich reeds een staalkaart van haar kunnen.
Der geteilte Himmel [1] is één van de meest besproken en gekochte romans; waarvan we hopen dat er eveneens sprake is van een veel gelezen boek van deze auteur. De eerste titel, die we dikwijls tegenkomen, is Moskauer Novelle, welke een halve eeuw geleden is uitgekomen.  Het betekent, summa summarum, dat Christa Wolf een halve eeuwals schrijfster actief  is geweest. Ze is met talrijke literaire prijzen onderscheiden. Sommige van haar prozawerken zijn verfilmd, dan wel voor televisie bewerkt.
__________
[1] Vanaf medio december is Der geteilte Himmel weer als dtv-uitgave verkrijgbaar.