Céline-documentaire eenmalig op Arte-televisie

Franse 'bezetting' van Duitse burcht

Ontmoeting tussen Maarschalk
Pétain en Hitler

In de nacht van woensdag 6 juli op donderdag 7 juli ─ tussen 01:05 uur en 02:30 uur ─ wordt via Arte-televisie een documentaire uitgezonden over het Hohenzollernschloss te Sigmaringen ─ dat vele eeuwen deel uitmaakte van de bezittingen van de Hohenzollern ─ in het kader van de relatief weinig bekende rol die het gebouw en de plaats waarin het zich bevindt hebben gespeeld tijdens de laatste maanden van de Tweede Wereldoorlog, toen het plotsklaps de geïmproviseerde basis werd voor het Franse Vichy-regime onder leiding van Maarschalk Pétain (1856-1951).

Documentaire gebaseerd op roman
Deze documentaire is gebaseerd op de roman D'un chateau l'autre uit 1957 ─ Van het ene slot naar het andere ─ van Louis Ferdinand Céline (1894-1961).
Goed een half jaar ─ van oktober 1944 tot april 1945 ─ was Sigmaringen de formele hoofdstad van Vichy-Frankrijk. In een zeer lange kolonne zijn de vele honderden militairen, ambtenaren en regeringsfunctionarissen uit het zuiden van Frankrijk naar het Duitse burchtstadje getrokken, waar ook nog vele collaborateurs met hun gezinnen verbleven, en daarnaast waren er nog twee ambassades gevestigd (Japan en Italië). Door dat alles werd Sigmaringen een plaats met teveel mensen 'op een kluitje', die als gevolg van de b(iz)arre omstandigheden intens moesten lijden: honger en ziekten, gecombineerd met de steeds groter wordende angst voor wat er zou gebeuren na de geallieerde luchtaanvallen die het einde van de oorlog moesten bespoedigen. Dat heeft ervoor gezorgd dat menigeen ging proberen met de nodige (eventueel valse) papieren een veilig heenkomen te zoeken, hetgeen in die periode ook niet echt gemakkelijk kan zijn geweest.

Louis Ferdinand Céline
Tussen die vele honderden vreemdelingen te Sigmaringen bevond zich ook de Franse schrijver Louis Ferdinand Céline, die in 1932 met zijn eerste boek Voyage au bout de la nuit ─ Reis naar het einde van de nacht ─ wereldfaam had verworven. Deze auteur heeft een zeer dubieuze rol gespeeld, onder meer door enige sterk antisemitische pamfletten te publiceren.Dat mede vanwege zijn houding in de aanloop naar, en tijdens, de Tweede Wereldoorlog niet iedereen kon geloven dat de inhoud van Célines verslag met betrekking tot Sigmaringen in overeenstemming zou zijn met de ware gebeurtenissen, is niet zo verwonderlijk. Volgens collega André Gide (1869-1951) kunnen we in D'un chateau l'autre slechts de hallucinatie lezen welke Céline weergeeft en die het gevolg waren van hetgeen de werkelijkheid heeft opgeroepen.

Geen directe associatie
Hoewel de man pamfletten met een uiterst kwalijke inhoud heeft gepubliceerd, welke in het kader van de nazi-ideologie pasten, heeft hij zich noch met het Vichy-regime, noch met de nazi's direct geëncanailleerd.
Ondersteund door een hele reeks archiefstukken heeft Thomas Tielsch in 2005 de documentaire, over dat laatste 'oorlogsjaar' in Sigmaringen, gerealiseerd voor het tweede publieke Duitse televisienet ZDF. Arte presenteert deze film vooralsnog eenmalig.