Nogmaals een herhaling van Het wassende water

Een kwart eeuw oud

Auteur Herman de Man

Maandag 30 mei begint de NCRV, op Nederland 2, met de herhaling van de achtdelige dramaserie van Bram van Erkel (geboren 1932) Het wassende water uit 1986 naar de gelijknamige roman van Herman de Man (1898-1946) uit 1925. Daarin zien we onder anderen de Nederlandse actrices en acteurs Kitty Courbois (geb. 1937), Hans Veerman (geboren 1933) en Thom Hoffman (geb. 1957), Sjoerd Pleysier (geb. 1954).
De eerste vijf afleveringen zullen worden uitgezonden tussen 17:40 uur en 18:35 uur op maandag 30 mei tot en met vrijdag 3 juni.

Opgenomen in Oudewater
De opnamen werden, met een 16mm-camera, gerealiseerd in de Lopikerwaard, meer specifiek in Oudewater. De serie werd snel populair en had op het hoogtepunt zesenhalf miljoen kijkers. De reeks werd herhaald in 1989 en 1998, met een wisselend niveau van instemming bij het televisiepubliek. In 2008 verscheen de serie op dvd, nu kan iedereen die het wil, zonder extra kosten in de huiskamer kijken.

BBC Radio 3 ─ 'The essay': vijfmaal Five easy pieces

John Clare (1793-1864)

In het programma The essay van BBC Radio 3, dat gedurende de vijf werkdagen van de week 's avonds tussen 23:45 uur en middernacht onze tijd wordt uitgezonden, luidt het thema in de week van maandag 30 mei tot en met vrijdag 3 juni Five easy pieces. Daarin laat Christopher Ricks de luisteraars kennismaken met bijzondere, en tegelijkertijd korte, gedichten.
Deel 1, op maandag 30 mei, heeft als motto Young and old. Het 73ste Sonnet van William Shakespeare (1564-1616) aan de orde, evenals Childhood van Frances Cornford (1886-1960).
William Blake (1757-1827) en Algernon Charles Swinburne (1837-1909) komen in het tweede deel, op dinsdag 31 mei, aan bod, als het thema luidt Love and marriage. Van eerstgenoemde wordt het gedicht Hail matrimony voorgesteld, en van Swinburne A leave-taking.
Deel 3 heeft het motto Town and country; van John Clare (1793-1864) komt het gedicht I found voor het voetlicht, van Thomas Stearns Eliot (1888-1965) is dat Morning at the window.
Het thema van het vierde deel, op donderdag 2 juni, heet Body and soul, wellicht passend op een dag die als herdenking van Jezus' Hemelvaart geldt. Binnen een kwartier komen opnieuw twee gedichten met commentaar voor: A dialogue van Andrew Marvell (1621-1698), gevolgd door Any soul van William Cosmo Monkhouse (1840-1901). 

Cosmo Monkhouse

In de laatste aflevering, op vrijdag 3 juni, zijn Mary Robinson (1757-1800) en Elizabeth Daryush (1887-1977) de poëten die elk een gedicht leveren voor het thema Wealth and poverty. Van laatstgenoemde komt Children of wealth op de voorgrond, en dat geldt tevens voor January 1795 van Mary Robinson.
__________ 

Het portret van Cosmo Monkhouse werd geschilderd door John McLure Hamilton (1853-1936); een datum is niet bekend, maar het stuk werd in 1920 aan de National Portrait Gallery geschonken.

Gesprek over Louis Ferdinand Céline op Radio 1

Twee Céline-kenners
De Nederlandse zender Radio 1 heeft voor vrijdag 28 mei, tussen 19:02 uur en 20:00 uur een nieuwe aflevering van het VPRO-programma Brands met boeken op de rol staan. Daarin praat Wim Brands op de geboortedag van Louis Ferdinand Céline (1894-1961) met twee ingewijden over leven en werk van deze Franse auteur die, niet ten onrechte, nu nog steeds als omstreden geldt.
De beide heren die met Wim Brands van gedachten wisselen, zijn Em Kummer ─ vertaler van Céline's Voyage au bout de la nuit (Reis naar het einde van de nacht) ─ en Nico Keuning, die deze maand een boek publiceert met de titel De laatste reis, over de jaren in Deense ballingschap van Céline (1945-1951). In dat Scandinavische land is Keuning op zoek gegaan naar adressen in Kopenhagen en twee andere plaatsen, waar hij diverse documenten heeft gevonden, waaronder een Verweerschrift uit 1945.

Zo wordt de lezer ─ en deels de luisteraar naar het radioprogramma in kwestie ─ in staat gesteld, kennis te nemen van een ietwat andere Céline: een tierende en intens irritant klagende man.

De vraag die overblijft, is echter of de schrijver, op basis van zijn verleden ─ waarin hij racistische en antisemitische pamfletten heeft geschreven ─ vrij te pleiten is. In Frankrijk lopen de gemoederen, een halver eeuw na het overlijden van deze schrijver, nog altijd hoog op als hij thema van gesprek is.

NDR Kultur: Die Verwandlung van Franz Kafka

Kafka-monument te Praag.

Vijf afleveringen telt de nieuwe reeks Am Abend vorgelesen van de Duitse regionale zender NDR Kultur, welke geheel volgens het gebruikelijke patroon worden uitgezonden, van maandag 23 mei tot en met vrijdag 27 mei, steeds tussen 22:00 uur en 22:35 uur.
De reeks die wordt voorgelezen door de Oostenrijkse acteur Peter Simonischek (geb. 1946), betreft het wereldberoemde verhaal Die Verwandlung uit 1912 van Franz Kafka (1883-1924). Die Verwandlung werd geschreven in de periode november/december 1912. Dat blijkt uit mededelingen van de schrijver aan zijn vriendin Felice Bauer. Het verhaal werd voor de eerste keer gepubliceerd in het maandschrift Die Weißen Blätter in oktober 1915. In boekvorm verscheen dit verhaal voor het eerst bij Kurt Wolff Verlag, met het jaartal 1916, maar reeds in december 1915 uitgekomen, in een reeks getiteld Der jüngste Tag.

Gesprek met Annie Proulx op Cultura 24

Auteur Annie Proulx

Annie Proulx is een in tal van landen populaire Amerikaanse schrijfster, ook in ons land. Diverse van haar boeken zijn in het Nederlands vertaald, onder meer het door verfilming zeer bekend geworden Brokeback Mountain.
Deze auteur is tevens bekend vanwege tal van aspecten in haar gedrag en haar voorkomen, welke van invloed zijn op haar schrijverschap. Voorzover dat haar persoonlijke leven betreft, heeft ze een sterke voorkeur ontwikkeld voor afzondering.
Over haar manier van werken vertelt ze in de door het digitale televisiekanaal Cultura 24 uit te zenden onderhoud: over de ontwikkeling van de personages in haar boeken en verklaart ze waarom haar personages zulke uitzonderlijke namen dragen.
Dat gesprek is te zien in de bijdrage Annie Proulx in Nederland, te zien op genoemd kijkkanaal, op woensdag 18 mei, tussen 20:25 uur en 21:00 uur.

Nog vijf stukken uit het oeuvre van Ludwig Börne

Ludwig Börne in 1827, geschilderd
door Moritz Oppenheim (1800-1862).

In ons artikel van zaterdag 7 mei hebben we de eerste drie van acht afleveringen met voorgelezen teksten uit het oeuvre van Ludwig Börne aan u voorgesteld. De reeks gaat verder op maandag 16 mei en eindigt op vrijdag 20 mei, steeds om 22:35 uur, als het programma goed een half uur heeft geduurd. Tijdens genoemde avonden vanaf 22:00 uur treedt steeds opnieuw een verteller op in het programma Am Abend vorgelesen van de Duitse regionale radiozender NDR Kultur.
Op maandagavond is de beurt aan Jürgen Thormann; hij leest het artikel voor dat Ludwig Börne schreef over Henriette Sonntag in Frankfurt.
Dinsdag 17 mei gaat de reeks onverstoorbaar verder, en zo nog drie dagen, steeds op hetzelfde tijdstip. 

Nieuwe Europese Literatuurprijs gelanceerd

De Duitse auteur
Bernhard Schlink

In het programma De avonden van de VPRO, dat op woensdag 11 mei via Radio 6 wordt uitgezonden tussen 21:02 uur en 23:00 uur, komt het thema buitenlandse literatuur en de populariteit daarvan aan de orde. Aangezien de Duitse, de Franse en de Spaanse literatuur in ons land hun grond onder de voeten meer en meer, en dat ook als zodanig wordt onderkend, met als gevolg de instelling van een Europese Literatuurprijs welke als niet te verwaarlozen mag worden beschouwd. De schrijver van de beste roman die uit één der Europese talen in het Nederlands is overgezet, wordt niet alleen met mooie woorden en een oorkonde bedacht, maar ontvangt tevens het niet onaardige bedrag van tienduizend euro, en daarnaast krijgt de vertaler ook nog eens tweeënhalf duizend euro; toch meer dan een douceurtje.
De met het, in onze taal volstrekt onnodige en onprettige, woord Longlist aangeduide opsomming telt vijf Duitse auteurs ─ een aantal aan moderne schrijvers in die taal dat de meeste huidige boekenlezers niet meer kunnen ophoesten ─, drie Franse, drie Engelse, twee Spaanse, één Tsjech, één Deen, één Noor en één Roemeen. Daartussen zouden zich diverse schrijvers bevinden die zich niet zouden mogen beklagen over belangstelling van de zijde van het Nederlandse lerzerspubliek.
De bekendste onder hen is waarschijnlijk Bernhard Schlink (geb. 1944), die vooral naam heeft gemaakt met de inmiddels verfilmde roman Der Vorleser. Verder doen onder anderen Jens Christian, Niccolò Ammaniti en Charles Lewinsky mee.

 Frans Timmermans,
voorzitter van de jury.

Al was het alleen maar omdat nu eindelijk de vertalers ook meedoen in de eer en de economische kant van de onderscheiding, valt de instelling van de prijs in kwestie toe te juichen. De jury, die door een politicus wordt voorgezeten, kijkt met evenveel interesse naar de kwaliteit van de vertaling. Die juryvoorzitter, Frans Timmermans die onder meer Staatssecretaris van Europese Zaken in het laatste kabinet Balkenende is geweest, is ─ in tegenstelling tot vele anderen in dezelfde functie ─ iemand die leest.
Woensdag 11 mei wordt de korte lijst met nog slechts vijf titels bekendgemaakt tijdens de uitzending van genoemd programma De avonden, geheel in het teken van De Nacht van de Europese Literatuur. In de uitzending worden onder meer twee schrijvers geïnterviewd: de Duitser Ingo Schulze en de befaamde Hongaar György Konrád.

De Vragenlijst in het Tagebuch van Max Frisch

In het programma Kulturforum van NDR Kultur, dat hedenavond wordt uitgezonden, komen vragen van en (tegelijkertijd) aan Max Frisch aan de orde. Hoewel ik de inhoud van dit inmiddels zeker twee decennia oude programma niet ken ─ Max Frisch is in april 1991 overleden ─, is het niet onwaarschijnlijk dat het daarbij (onder meer) gaat om de Vragenlijst (Fragebogen) uit 1966, waarmee deze Zwitserse auteur zijn 432 pagina's tellende Tagebuch 1966-1971 opent.
Die lijst bestaat uit vijfentwintig vragen, waarvan enkele, opeenvolgende, onverbrekelijk bij elkaar horen. Enige daarvan willen we eveneens voorleggen, eventueel om voor en aan uzelf te stellen en te beantwoorden. In ieder geval om kennis te nemen van de dringendheid van vragen die een intellectueel aan zichzelf stelde, nu vierenhalf decennia geleden.

6: Möchten Sie das absolute Gedächtnis?

8: Wen, der tot ist, möchten Sie wiedersehen?
9: Wen hingegen nicht?

11. Wie alt möchten Sie werden?
Op deze vraag wil ik, hier en nu, in alle openbaarheid, u en alle eventueel verzamelde uwen, ten dele antwoorden, respectievelijk reageren: Ik word 218 jaar oud, en dat lijkt me ook wel voldoende.

De laatste van de vijfentwintig vragen, is, ook als uitsmijter, interessant: Möchten Sie lieber gestorben sein oder noch eine Zeit leben als ein gesundes Tier? Und als welches?

Ludwig Börne protagonist in Am Abend vorgelesen

Ludwig Börne (1786-1837).

In de avonduren voorgelezen
Zodra van de twaalf afleveringen met voorlezing uit de roman Schloss Gripsholm van Kurt Tucholsky ─ in het programma Am Abend vorgelesen van de Duitse regionale zender NDR Kultur ─ de laatste is uitgezonden, begint, op woensdag 11 mei, een achtdelige reeks met teksten van een oudere grootheid uit de wereld van de schone Duitse letteren, Ludwig Börne (1786-1837). In de tweede meiweek van dit jaar zullen drie van de acht afleveringen, drie dagen achtereen, tot en met vrijdag 13 mei, tussen 22:00 uur en 22:35 uur door genoemde zender worden gepresenteerd. Al die acht afleveringen zullen worden voorgesteld onder de verzameltitel Der Krieg der Armen gegen die Reichen ─ Prosa von Ludwig Börne. Het eerste deel, Der Roman, wordt voorgelezen door Jürgen Thormann, een in 1928 geboren Duitse acteur, regisseur en nasynchronisatiespreker voor de Duitse televisie.
Donderdag 12 mei volgt Die Postschnecke, gelezen door Ernst August Schepman. Deze acteur, hoorspel- en luisterboekspreker is in 1931 geboren. De laatste van de drie afleveringen wordt weer voorgelezen door Jürgen Thormann; hier komen we de humoristisch aandoende titel tegen Die Kunst in drei Tagen ein Originalschriftsteller zu werden. Om over na te denken.

(wordt vervolgd)

BBC Radio 3: Thomas Lynch in The essay

In de reeks The essay van BBC Radio 3 ─ zoals gebruikelijk uit te zenden op de late avondvan maandag tot en met vrijdag: van nu af echter  tussen 23:45 uur en middernacht ─ vormt Thomas Lynch's feast of language het thema. Thomas Lynch is dichter en essayist; hij presenteert in de week van maandag 9 tot en met vrijdag 13 mei zijn favoriete gedichten.

Op maandag 9 mei is dat Seamus Heany (geboren 1939), die op deze site kortgeleden aan de beurt was: op zondag 24 april, vanwege zijn functie in het programma Words and music van dezelfde zender.
De dag erna, dinsdag 10 mei, wordt Michael Heffernan voorgesteld. Op woensdag 11 mei wordt de reeks vervolgd met Carol Ann Duffy; donderdag 12 mei komt Michael Donaghy een kwartier lang in de schijnwerpers, en op de laatste avond, die van vrijdag de dertiende mei, van deze reeks wordt, nog steeds door Thomas Lynch, aandacht gevraagd voor William Carlos Williams (1883-1963).

Schloss Gripsholm naar de eerste editie uit 1931

Hoewel inmiddels zeven van de twaalf afleveringen, die in het literatuurprogramma Am Abend vorgelesen van de regionale Duitse radiozender NDR Kultur te beluisteren zijn, met voorleessessies uit het boek Schloss Gripsholm aan ons zijn voorbijgetrokken, komen we er nog even op terug vanwege een gedrukte versie van dat boek, voor het eerst verschenen in 1931. De uitgeverij Deutscher Taschenbuch Verlag heeft in de reeks Bibliothek der Erstausgaben een editie als Originalausgabe in 2006 gepubliceerd.

De tekst van de in die reeks uitgegeven boeken wordt gepubliceerd getrouw volgens de eerste editie. In het geval van genoemd Tucholsky-boek gaat het daarbij om de 1931 voor het eerst bij Ernst Rowohlt te Berlijn verschenen boek. De titelpagina van de eerste uitgave wordt, gewoontegetrouw, ook afgedrukt, voorafgaande aan de tekst.
Het motto van Schloss Gripsholm, dat we hier integraal overnemen ─ mede omdat we nu ook de maand mei schrijven ─ stamt van Theodor Storm (1817-1888):

Wir können auch die Trompete blasen
Und schmettern weithin durch das Land;
Doch schreiten wir lieber in Maientagen,
Wenn die Primeln blühen und die Drosseln schlagen,
Still sinnend an des Baches Rand.
__________
Kurt Tucholsky: Schloss Gripsholm ─ Eine Sommergeschichte; Berlin 1931. Herausgegeben von Joseph Kiermeier-Debre. Deutscher Taschenbuch Verlag, München, juni 2006. 208 pagina's; Bibliothek der Erstausgaben, dtv 2665.