Een afgeschreven exemplaar van Sans famille

Passie voor de letteren
Hoewel Hector-Henri Malot — die in 1830 was geboren in Le Bouille, in de omgeving van Rouen — aanvankelijk te Rouen en daarna te Parijs rechten heeft gestudeerd, lag zijn voorkeur toch bij de literatuur, en hij heeft dan ook de bewuste keuze gemaakt deze discipline als vak te kiezen. Hij deed dat in ieder geval op drie uiteenlopende manieren: als literatuurcriticus voor de krant L'Opinion Nationale, als theatercriticus voor Lloyd Français, en als romancier. Zijn eerste boek werd in 1859 gepubliceerd: Les Amants, het eerste deel van een trilogie. Het ongetwijfeld bekendste boek uit Hector Malots koker is de roman over, en zeker ook voor, kinderen: Sans famille, in het Nederlands getiteld Alleen op de wereld.
De mare gaat al enige decennia, en blijkt — zoals dat met, eventueel sterke, verhalen zeer dikwijls het geval is — een lang leven te zijn beschoren, maar omdat wel het een leuke anekdote is, vertellen we die hier toch maar, even tussen neus en lip.
Een ooit in Nederland woonachtige man had in zijn jeugd Alleen op de wereld gelezen; een jaar of twintig daarna besloot hij om dat boek maar eens in het Frans te gaan lezen, en daarom vroeg hij in een boekhandel naar de zeer beroemde roman Seul sur le monde. . . . . Volgens de overlevering is hij daarna berooid, met lege handen, huiswaarts gekeerd.

Wereldboek
Negentien jaar nadat Hector Malots eerste roman was uitgekomen, werd Sans famille gepubliceerd, in 1878, en dat boek zou al snel een bestseller worden en in die hoedanigheid eveneens een zegetocht over de aardkloot realiseren.
Vanochtend vond ik een — zowaar gebonden — Frans exemplaar van deze roman tussen de afgeschreven boeken in de kratten van een — op dat punt en zeker voor mij — vruchtbaar antiquariaat in mijn woonplaats. Doordat de titelpagina ontbreekt, heb ik geen idee om welke druk het daarbij gaat, al is het exemplaar zeker honderd jaar oud. Het is niet een exemplaar dat helemaal is gelezen, wel is er in gelezen. Helaas is ook achterin — hetgeen bij boeken van na de Tweede Wereldoorlog vrijwel altijd wel het geval was — niets anders te vinden dan de naam van de drukkerij.

Vondst
Vandaag lag het hierboven afgebeelde exemplaar tussen diverse andere afgedankte boeken, voor de somma van vijftig eurocent, al moet erbij worden gezegd dat dit exemplaar nooit één der schappen van de winkel heeft gehaald, maar bij binnenkomst al direct werd gedumpt. Helaas is het een editie zonder illustraties en op tamelijk vergeeld papier — een versie die wij van het boekenvak in vroeger jaren omschreven als "luxe editie op krantenpapier", aangezien zo'n boek wel van een stevige band was voorzien. En dat is voor Franse boeken echt een bijzonderheid.


Ook een blad(zijde) met de zogeheten Franse titel — dat laatste op de oneven zijde van het blad voorafgaande aan een normale titelpagina — ontbrak. Het is niet erg waarschijnlijk dat deze en/of de originele titelpagina, is, respectievelijk zijn, verwijderd, aangezien de titel, met daaraan voorafgaand de naam van de schrijver, bovenaan de bladzijde staat waarop het eerste hoofdstuk (van het eerste deel) begint.
Op de plek waar je een titelpagina verwacht, is echter een brief van Hector Malot afgedrukt aan zijn — in 1868 uit Malots huwelijk met Anna Dariès geboren — dochter Lucie. De auteur beschrijft daarin dat hij bij de conceptie van het verhaal steeds aan haar heeft gedacht en zich heeft afgevraagd hoe zij iets zou voelen, of zij er belangstelling voor zou hebben.